اعتبار قرارداد انتخاب دادگاه در حقوق بین‌الملل خصوصی و تاثیر آن در شناسایی و اجرای آراء خارجی

چنانچه موافقت بر انتخاب دادگاه یا شرط تعیین دادگاه صلاحیت‌دار در ضمن قرارداد، در حقوق بین‌الملل خصوصی از اعتبار حقوقی برخوردار باشد، به دادگاه انتخاب‌شده، صلاحیت انحصاری رسیدگی به دعوا اعطاء کرده است و از دادگاه‌های سایر کشورها سلب صلاحیت می‌کند؛ مگر اینکه برخلاف انحصاری‌بودن دادگاه منتخب تراضی شده باشد. رای صادره از دادگاه منتخب در کشور دیگر در صورتی مورد شناسایی یا اجرا قرار می‌گیرد که این نوع توافق بر مبنای قانون مقر دادگاه آن کشور دارای اعتبار باشد. نتایج این مقاله که به روش تحلیلی و توصیفی انجام شده است، نشان می‌دهد که چنین توافقی به‌طور کلی، نه بر خلاف نظم عمومی قضایی و نه برخلاف مقررات آمرۀ آیین دادرسی داخلی کشورها در تعیین صلاحیت دادگاه‌هاست؛ مگر در مواردی که به حکم قانون، توافق دو اراده نافذ نباشد؛ مانند موردی که رسیدگی به آن در صلاحیت انحصاری دادگاه‌های یک کشور قرار دارد. همچنین چنانچه این توافق در اثر تقلب یا حیله یا به‌صورت تحمیلی و غیرمنصفانه منعقد شده باشد، از اعتبار حقوقی برخوردار نخواهد بود. به‌اضافه، در موردی که دادگاه منتخبِ دو طرف هیچ ارتباطی با عناصر دعوا ندارد، دادگاه می‌تواند به‌علت عدم وجود نفع معقول و مشروع و برای اجتناب از تحمیل هزینه‌های دادرسی بر کشور متبوع خود، چنین صلاحیتی را معتبر ندانسته و از استماع دعوا خودداری کند؛ اما در صورت رسیدگی و صدور حکم، شناسایی و اجرای آن در خارج از کشور محل صدور، بستگی به دیدگاه دادگاه مورد درخواست در خصوص مشروعیت این نوع توافق بر صلاحیت دارد.

The Study of Validity of Court Choice Contract in Private International Law and its Impact on the Recognition and Enforcement of Foreign Judgments

If an agreement of the choice of court or choice of forum clause in international private law has legal effect, it may grant exclusive jurisdiction to the chosen court, and disqualified from the courts of other countries, unless agreed to be the chosen court is nonexclusive. Judgment of chosen court in another country shall be recognized or enforced if such agreement is valid under the law of the court of foreign judgment. The method of this article is analyticaldescriptive and its result shows that such an agreement is generally neither contrary to public judicial policy nor contrary to the rules of internal civil procedure in determining the jurisdiction of courts, unless the agreement is not valid in terms of law (unlawful), such as the choice of court agreement is the case in the exclusive jurisdiction of another courts of country. Also, if this agreement has been concluded fraudulently or unfairly or by fraud, then it is not valid. Plus, if the chosen court of the two parties is not related to the elements of the dispute, the court can, due to the lack of a reasonable and legitimate interest and to avoid imposing court costs on its respective country, consider such jurisdiction invalid and refuse to hear the case; But if the judgment is issued, recognition and enforcement of it in abroad, depends on the court’s opinion of the legitimacy of this type of agreement.