نقدی بر سیر تکوین حقوق خانوادۀ ایران در دوران معاصر

کارآمدی نظام حقوق خانواده منوط به اثرگذاری آن در جامعه است و هرگونه ناسازگاری نظام اجتماعی و حقوقی حاکم بر خانواده مانع از تحقق این امر است. این آسیب که هم‌اکنون در نظام حقوقی ما نیز وجود دارد، معلول عواملی است که نادرستی شیوۀ تدوین قانون مهم‌ترین آن‌هاست. به نظر می‌رسد توجه به عناصر واقع‌گرایانه و بررسی مطالعات اجتماعی به شیوۀ علمی، می‌تواند کارآمدی قوانین حقوق خانواده را افزایش دهد و آن را به هدف اصلی خود نزدیک‌تر سازد. در این راستا مطالعات تاریخی و جامعه‌شناختی راهگشاست. به همین دلیل در ابتدا با بیان روند قانون‌گذاری در حوزۀ حقوق خانواده، از دوران مشروطه تاکنون، داده‌های تاریخی مورد نیاز برای این تحلیل را فراهم کرده‌ایم. هدف اصلی این مقاله تلاشی برای ارائۀ راهکار افزایش کارآمدی قانون است و با نظر به تجربیات تاریخی بیان‌شده، «مطالعۀ تجربی حقوق» را به این منظور، اجمالاً معرفی و پیشنهاد خواهیم کرد.

A Critical Review Over History of Family Law in Iran

The effectiveness of the family law, depends on its efficiency in the society. Any incompatibility of the social and legal system governing the family, will prevent this from being carried out. This damage, which can be observed right now in our legal system, is due to factors that wrong way of enacting the law is the main element among them. It seems that attention to reality and the study of social studies in a scientific manner, can increase the effectiveness of family law and bring it closer to its main goal. Sociological and historical studies can be leading in this regard. For this reason, we have first provided the historical data needed for this analysis by stating the legislative process in the field of family law, from the constitutional period to the present. The main purpose of this article is to try to provide a solution to increase the effectiveness of the law, and in view of the historical experiences described, we will briefly introduce and propose the &empirical study of law& for this purpose.