تحلیلی تطبیقی بر حمایت حقوقی از حق بر شهرت یا تصویر تجاری ورزشی

حق بر شهرت یا تصویر تجاری ورزشی حقی است که به‌موجب آن ورزش‌کار، اختیار بهره‌برداری انحصاری از شهرت، تصویر تجاری و هویت خود را دارد و می‌تواند به دیگران نیز مجوز بهره‌برداری از آن را اعطا کند و از سویی مانع استفادۀ غیر‌مجاز دیگران از این حق گردد. این مقاله می‌کوشد تا با روشی توصیفی و تحلیلی، با مطالعه‌ در موازین بنیادین و رهیافت‌های سایر نظام‌های حقوقی، ضمن بررسی روند شکل‌گیری و به رسمیت شناخته‌شدن این حق برای ورزش‌کاران، دلایل وجودی و توجیهی آن و راهکارهای حمایت از آن در مقابل ناقضان این نهاد حقوقی را تحلیل نماید. در برخی نظام‌ها حق بر تصویر به‌عنوان یک حق مستقل به رسمیت شناخته شده و ارزش تجاری منضم به هویت ورزش‌کاران، با وجود برخی استثنائات، به‌لحاظ حقوقی تحت حمایت است. ثبت تصاویر به‌عنوان علامت تجاری، استفاده از ظرفیت‌های دعاوی پسینگ‌آف، بهره‌گیری از نظام اسرار تجاری و دعاوی تضعیف شهرت تجاری، به مدد ورزش‌کاران آمده‌اند تا حقوق خود در این حیطه را تضمین کنند. در حقوق ایران اگرچه وجود برخی مقررات پرابهام و ناقص در کنار قواعد عام، از جمله لزوم حمایت از حقوق ناظر به شخصیت افراد و موازین کلی مسئولیت مدنی تا حدود کمی می‌توانند راهگشا باشند، نتایج این نوشتار حاکی از معضلات جدی و ناکارآمدی و نامشخص‌بودن مقررات و ادبیات حقوقی ایران درخصوص حمایت کارآمد از حقوق ورزش‌کاران نسبت به شهرت و تصاویر خود است که ضرورت بهره‌گیری از قواعد تثبیت‌شده در این زمینه برای جبران خلاهای موجود و برطرف‌ساختن کاستی‌ها را عیان می‌سازد.

A Comparative analysis on Legal Protection of Sport Publicity or Image Right

Sport publicity or image right is a right by which athlete finds exclusive right in exploiting his publicity, image, personality and identity and can grant others the permission to use them and on the other hand, prevent the unauthorized use of this right by others. Having regarded the approaches of leading legal systems in such field, this article analyses the process of formation and recognition of this right for athletes and examines the reasons for its existence and its justifications and solutions against who infringe this legal right. In some legal systems, image right has been recognized as an independent right and commercial value attached to the identity of athletes, regarding some exceptions, is legally under protection. Registration of images as trademarks, exploiting the potentials of passing off actions and trade secrets system as well as dilutions actions, help athletes supporting their rights in such field. Although In Iranian law the existence of some obscure regulations beside some general rules such as the necessity of protection the rights relating to the personality and civil responsibilities may solve some problems but the results of this paper indicate the ambiguity and in efficiency of Iranian’s existing regulations and legal literature regarding the effective protection of athletes’ rights to their publicity and images, which necessitate employing the established rules in this domain in order to fill the gaps and correct the legal deficiencies.