از کیفرگذاری تقنینی تا کیفرگزینی قضایی؛ مدل‌ها و معیارها (با تاکید بر رویۀ قضایی ایران)

مطالعات اخیر تطبیقی و جرم‌شناختی در ایران، منجر به شناسایی رویکردهای کیفری نوینی در قانون مجازات اسلامی گردیده که نویدبخش تغییر نگرش‌ها در عرصۀ سیاست جنایی تقنینی است. در قلمرو اجرای این سیاست‌ها، نوع نگرش قاضی و تبعیت وی از هر یک از نظام‌های کیفردهی در مقام گزینش نوع و میزان کیفر، تاثیری بنیادین بر تحقق اهداف تعریف‌شدۀ نظام عدالت کیفری خواهد داشت. نبود چهارچوب و اصول جامع راهنمای تعیین کیفر در قانون مجازات اسلامی، منجر به شکل‌گیری رویه‌های قضایی غیرمنسجمی گردیده که نه‌تنها موجب بهره‌گیری حداکثری و غیرضروری از کیفرهایی همچون حبس شده ، بلکه بسته به نوع دیدگاه سزاگرایانه یا بازپرورانۀ قضات در شعب مختلف، منجر به «اتفاقی‌شدن عدالت» نیز گردیده است؛ در حالی که نوع جرم و آثار آن یکسان و مشابه بوده است. از‌این‌رو، رویه‌سازی اصولی در صدور احکام جزائی، از یک سو مستلزم نظارت کارآمد دادگاه‌های تجدیدنظر بر احکام دادگاه‌های نخستین است و از سوی دیگر، در سطح سیاست جنایی تقنینی نیز، قانون‌گذار باید در مجموعه‌ای از مواد قانونی نسبت به تعیین اصول راهنمای تعیین کیفر اقدام کند تا از تشتت در رویه‌ها و ملاک‌های کیفرگزینی پیشگیری کند.

From Criminal legislative to judicial procedure; models and criteria(With emphasis on the judicial process of Iran)

The new criminal laws that have been brought to the Islamic Penal Code by comparative and criminological studies are promising a new discipline in Iran’s legislative and judicial criminal policy. Undoubtedly, the adherence of the judicial authority to each of the systems and practices of choosing the type and amount of punishment will have a fundamental impact on the criminal justice system and achieve its stated goals. The lack of comprehensive guidelines for determining punishment in the Criminal Code has led to the formation of nonconsistent procedures in Iran’s criminal tribunals, which not only resulted in the maximum and unjustified use of penalties such as imprisonment, but, depending on the kind of persuasive or exaggerated judgment, the issuing judge , Has led to the happening of justice, while the type of crime and its effects are the same and the same. Hence, the principled and scientific procedure for the issuing of criminal sentences requires, on the one hand, comprehensive and precise review of the courts of appeals against the judgments of the first courts. On the other hand, at the level of legislative criminal law, the legislator should be in a set Use legal materials to determine the principles of the Code of Conduct for Determining Penalties to prevent unequal treatment in judicial procedures.