واکاوی اسطوره‌ای کهن در شعر ناصرخسرو

زمینه و هدف: گردانه‌ی اساطیر در کشورهای دنیا چنین معرّفی شده که در آن‌ها مادر را به عنوان عنصری خالق، بازتاب داده‌اند. در اسطوره‌های متقدّم به وضوح پدیدار است که قدرت‌های بالاتر از آن زنان است؛ امّا با ایفای نقش بیشتر در جامعه از سوی مردان، در مقایسه با زنان، گردانه‌ی اساطیری نیز به آهستگی تغییر گردش داده و به سمت عنصر مذکّر چرخیده که این عامل در اشعار شاعران دوران باستان نیز پدیدار شده است؛ اما گذشته از دوران کهن، در شعر شاعران ادوار بعدی نیز می‌توان چنین موردی را مشاهده کرد. شاعر مورد پژوهش در این مقاله، ناصرخسرو است. روش پژوهش: در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به سنجش اشعار ناصرخسرو پرداختیم و با اساطیر ایران، یونان، مصر و هند که در این اسطوره‌ها قدرت از مونث به مذکّر رسیده است، تطبیق دادیم تا به بررسی ریشه‌شناختی این ابیات در بین اساطیر سایر کشورها نیز بپردازیم. یافته‌‌ها: با استفاده از پژوهشی که انجام شد، شواهدی از بین اشعار ناصرخسرو -که حاکی از بازتاب اسطوره‌ای بس کهن در اساطیر دنیاست- استخراج شد. این ابیات معلوم می‌دارد که در دیوان ناصرخسرو به عنوان یکی از معدود شاعران ادبیات فارسی، باوری بسیار قدیمی که در بین تمدّن‌های فراموش‌شده وجود داشته، بازتاب پیداکرده است.نتایج: با انجام این پژوهش، آشکار شد که ناصرخسرو سخنانی را در دیوان اشعار خود مطرح کرده است که از دیدگاه اسطوره‌شناسی، این ابیات حاکی از اساطیری است که به عنوان اولین مظاهر اسطوره‌سازی در دنیای انسان‌ها و اوّلین ریشه‌های دین‌داری در بین تمدّن‌های دنیا مطرح شده است.

an analysis of ancient myths in the poetry of naser khosrow

background and aim: the mythological circle in the countries of the world has been introduced in such a way that it reflects the mother as a creative element. in the earlier myths, it is clear that the powers are higher than women, but with the role of men in society, compared to women, the mythological circle has slowly changed and turned to the male element, which is a factor in the poems of poets. ancient times have also emerged. but beyond the ancient times, the same can be seen in the poetry of poets of later periods. the poet studied in this article is naser khosrow.research method: in this article, using descriptive-analytical method, nasser khosrow’s poems are evaluated and compared with the myths of iran, greece, egypt and india, in which the power of the female is masculine, in order to study the etymology of these verses in it should be discussed among the myths of other countries and it should be revealed how such beliefs are manifested among the myths of the other four countries.findings: using the research that was done, evidence was extracted from the poems of naser khosrow, which indicates the reflection of very ancient myths in world mythology. these verses show that in the divan of naser khosrow, as one of the few poets of persian literature, a very old belief that existed among the forgotten civilizations is reflected, results: by conducting this research, it was revealed that naser khosrow has made speeches in his poetry collection that from the mythological point of view,