نقد و ارزیابی معادل یابی واژگانی در ترجمۀ عربی تاریخ بیهقی براساس الگوی گارسس

یحیی الخشاب و صادق نشات در سال 1956 میلادی تاریخ بیهقی را به عربی ترجمه کردند. ارزش علمی و ادبی تاریخ بیهقی در میان متون فارسی و تاریخی، بایستگی ارزیابی و نقد چنین ترجمه ای را نمایان می کند. نقد ترجمه یکی از روش هایی است که در نمود سطح کیفی متون مترجَم راهگشا است. هدف این پژوهش، نقد و ارزیابی معادل یابی واژگانی تعریب تاریخ بیهقی از آغاز تا پایان داستان حسنک وزیر براساس سطح معنایی لغوی الگوی کارمن گارسس است. تعریف، معادل فرهنگی یا کارکردی، همانندسازی، بسط نحوی، قبض نحوی و ابهام از جمله مولّفه های این سطح از الگو هستند که در این پژوهش به آنها می پردازیم. این پژوهش روشن می کند که معادل یابی واژگان و اصطلاحات متن مبداء در زبان متن مقصد دامنه ای فراخ دارد و به همین سبب، عموم اشکالات ترجمه عربی تاریخ بیهقی، واژگانی است. مترجمان از همانند سازی و تعریف بیشتر از همۀ مولّفه ها برای ترجمه این متن کهن بهره برده اند. یکدست نبودن معادل واژگانی در سراسر متن دیده می شود و بی توجّهی مترجمان به تحوّلات زمانی واژگان و معانی پنهان و کنایی اصطلاحات فارسی مهم ترین دلیل رخ دادن خطاهای ترجمۀ واژگانی در این متن است.

critique and evaluation of lexical equivalence of arabic translation of beyhaqi history based on garces model

in 1956, yahya al-khashab and sadegh nashat translated the history of beyhaqi into arabic. the scientific and literary value of beyhaqi's history among persian and historical texts shows the necessity of evaluating and criticizing such a translation. criticism of translation is one of the methods that is helpful in showing the quality level of translated texts. the purpose of this research is to criticize and evaluate the lexical equivalence of the translation of beyhaqi history from the beginning to the end of hasnak vazir's story based on the semantic-lexical level of the carmen garces model. definition, cultural or functional equivalent, assimilation, syntactic expansion, syntactic bill, and ambiguity are among the components of this level of the model that we will discuss in this research. this research makes it clear that the equivalence of the words and terms of the source text in the language of the target text has a wide range, and for this reason, most of the problems in the arabic translation of beyhaqi history are lexical. the translators have taken advantage of the assimilation and definition of all the elements to translate this ancient text. the non-uniformity of lexical equivalents can be seen throughout the text, and the translators' inattention to the time evolution of words and the hidden meanings and irony of persian terms is the most important reason for the occurrence of lexical translation errors in this text.