نگاهی به جلوه‌های متکّثر نوستالژی در اشعار ژاله اصفهانی

«نوستالژی» واژه‌ای یونانی است که در زبان فارسی معادل حس دلتنگی و حسرت نسبت به گذشته است. اگرچه این عنوان به تازگی در زبان و ادبیات فارسی وارد شده است اما این حس و حسرت در شعر و ادبیات فارسی از دیرباز بازتاب داشته است. نوستالژی، در آثار اغلب شاعران معاصر قابل مشاهده است. با مطالعۀ آثار ژاله اصفهانی، مصادیق بارزی از بیان این حس و حسرت مشاهده می‌شود و بازیابی تاثر نوستالژیک در اشعار او هدف پژوهش حاضر است. جامعۀ آماری پژوهش کلیات اشعار ژاله اصفهانی است. طرح پژوهش از نوع گفتمان‌کاوی کیفی و روش انجام تحقیق توصیفی تحلیلی است. جهت دستیابی به داده‌های پژوهش، مولفه‌های نوستالژیک رمانتیسم در اشعار ژاله اصفهانی بازیابی شد. در مرحلۀ بعد، پس از ارائۀ توصیفات کتابخانه‌ای، با روش تحلیلی داده‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. مصادیق نوستالژی در شعر ژاله اصفهانی در سه زیرمجموعه نوستالژی خاطرۀ فردی، نوستالژی خاطرۀ جمعی و نوستالژی سیاسی بررسی گردید. در نوستالژی خاطرۀ فردی؛ رجعت به دوران گذشته، دوری از خانواده و دوستان، نارضایتی از گذر عمر، در نوستالژی خاطرۀ جمعی؛ وطن، حسرت از دست رفتن ارزش‌ها، بازگشت به اسطوره و بازگشت به طبیعت و در نوستالژی سیاسی؛ آزادی، نارضایتی از کشور و مهاجرت، حسرت بر دوران طلایی تاریخ ایران، اعتراض به ویرانی وطن، نارضایتی از غفلت مردم و اعتراض به ظلم در طول تاریخ بازتاب دارد. نتایج بررسی نشان داد که جلوه‌های متکثّر نوستالژی در اشعار ژاله اصفهانی متجلّی است.

a look at the multiple effects of nostalgia in jale esfahani’s poems

nostalgia is a greek word that in persian is equivalent to the feeling of longing for the past. although this title has recently entered the persian language and literature, this concept has appeared in persian literature for a long time.. nostalgia can be seen in the works of most contemporary poets. by studying the works of jale esfahani, clear examples of the expression of this feeling and regret can be seen, and the goal of this study is to restore the nostalgic effect in her poems. the statistical community of the research is the generalities of jaleh esfahani’s poems. the research design is qualitative discourse analysis and descriptive analytical research method. in order to obtain research data, the nostalgic components of romanticism were recovered in the poems of jale esfahani. in the next step, after presenting the library descriptions, the data were analyzed with the analytical method. the examples of nostalgia in jale esfahani’s poetry were analyzed in three subcategories of individual memory nostalgia, collective memory nostalgia, and political nostalgia. in the nostalgia of individual memory; returning to the past, distance from family and friends, dissatisfaction with the passage of life, in the nostalgia of collective memory; homeland, longing for the loss of values, returning to the myth and returning to nature and in political nostalgia; freedom, dissatisfaction with the country and immigration, longing for the golden era of iran’s history, protest against the destruction of the homeland, dissatisfaction with people’s neglect and protest against oppression reflect throughout history. the results of the study showed that the numerous manifestations of nostalgia are manifested in the poems of jale esfahani.