معرفی و بررسی نسخه‌ی خطی دیوان درکی قمی با تکیه بر قالب‌های شعری

یکی از شاعران سبک هندی و از مسافران کاروان هند در قرن یازدهم هجری، «ملامحمد امین درکی قمی» است. تذکره نویسان وی را شاعری کثیرالشعر معرفی کرده و اشعارش را بین بیست تا سی هزار بیت تخمین زده اند. نسخه ای خطی از دیوان این شاعر به شمارۀ 5146 در کتابخانه ی ملی ملک نگهداری می شود. این پژوهش که به شیوه ی توصیفی تحلیلی و پس از تصحیح دیوان شاعر انجام شده است به معرفی و بررسی نسخه ی مذکور اختصاص دارد. نتایج پژوهش نشان می دهد که این نسخه از دیوان درکی قمی، حدود 6300 بیت از اشعار شاعر مشتمل بر قصیده، قطعه، غزل، مثنوی، ترجیع بند و ترکیب بند را در بر دارد. درکی، مدح بزرگان و مناقب دینی را در قالب قصیده، ماده تاریخ ها را در قالب قطعه، مضامین عاشقانه را در قالب غزل و ساقی نامه ی خود را در قالب ترجیع بند سروده است. وی شاعری نازک خیال و مضمون آفرین با زبانی روان و معتدل است. تکرار قافیه و التزام در آوردن ردیف، از ویژگی های بارز اشعار ملا درکی قمی است.

An Introduction and review of a manuscript of Divan of Darki-ye qomi with an emphasis on poetic forms

One of the poets belonging to the Indian School of Persian poetry in the 17th and 18th centuries is Molla Mohammad Amin Darkiye qomi. Biographers have reported on him as a poet with lots of verses including some 20 to 30 thousand couplets. A manuscript copy of his Divan is kept with Malek National Library, registered under No. 5146. The present study, as a descriptiveanalytical research, was conducted following a correction of the poet's Divan and dealt with introducing and reviewing the saidabove manuscript. The findings indicate that the manuscript in question included some 6300 couplets of Darkiye qomi's Divan in such poetic forms as Qasideh(ode), Qet'eh(fragment), Ghazal(sonnet), Masnavi(coupletpoem), Tarji'band and Tarkibband(refrain). Darki has versified admirations of great figures and religious personalities into Qasidehs, chronograms into Qet'ehs, lyric themes into Ghazals, and Saghinameh into Tarji'bands. He was a creative poet in terms of imagination and theme generation with a moderate and fluent style. A typical characteristic of Darkiye qomi's poems is the repetition of rhymes and a high probability of employing radifs.