بررسی روند شکل‌گیری و گسترش رشته شیعه‌شناسی در ایران

بیش از یک ‌دهه از تصویب و تاسیس رشته دانشگاهی شیعه‌شناسی در ایران می‌گذرد. رشته‌ای که رویکرد اصلی خود را رویکردی اجتماعی معرفی کرده و در زمان نسبتاً کوتاهی، به خوبی توانسته خود را به جامعه علمی کشور بشناساند و به همین‌ جهت، مراکز و موسسات دانشگاهی فراوانی این رشته را تاسیس نمودند. اما سوال اصلی این است که چرا به‌رغم تعریف اولیه رویکرد اجتماعی و نیز معرفی مناسب آن به فضای دانشگاهی کشور، گرایش جامعه‌شناسی این رشته عملاً توسعه جدی نیافته است؟ در بخش اول مقاله، معرفی اجمالی این رشته و سپس گزارشی از وضعیت آن در دانشگاه‌های ایران آمده است. در بخش دوم نیز تلاش شده به سوال فوق پاسخ داده شود. تحلیل‌ها نشان از آن دارد که دیدگاه حوزویان درباره علوم ناظر به واقع به طور عام و درباره جامعه‌شناسی به طور خاص، آن است که این علوم از علوم حوزوی نبوده و از «احصائیات» به شمار می‌آید که از درجه اول اهمیت برخوردار نیستد. دانشگاهیان نیز مجموعه شیعه‌شناسی را از وظایف حوزویان به شمار آورده، و از ورود در این عرصه چالش‌برانگیز اجتناب کرده‌اند. در نگارش بخش اول این مقاله، از روش مصاحبه استفاده شده و بخش دوم آن نیز با روش تحلیلی به نگارش درآمده است.