اربعین امام حسین(ع) و ماجرای بازگشت اهل ‌بیت ایشان به کربلا

از چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) در فرهنگ شیعه به عنوان «اربعین» یاد می‌شود و شیعیان و محبان اهل ‌بیت (ع)‰ در این روز به زیارت آن حضرت می‌روند. نخستین کسی که در اربعین اول به زیارت سیدالشهداء (ع) در کربلا رفت، جابر بن عبدالله انصاری بود؛ اما درباره بازگشت اهل‌‌ بیت امام حسین (ع) از شام به کربلا در روز اربعین گزارش روشنی وجود ندارد. مقاله حاضر به این پرسش پرداخته است که آیا اهل‌بیت سیدالشهداء (ع) توانستند در اربعین اول به کربلا بروند یا خیر؟ در این باره بین علما و محققان به‌طور کلی دو دیدگاه شکل گرفته است: برخی آن را استبعاد کرده و حتی عملاً ناممکن برشمرده‌اند؛ ولی برخی دیگر دلایل و شواهد متعددی بر امکان و وقوع آن‌ اقامه کرده‌اند. نگارنده با مطالعه و بررسی منابع ذی‌ربط و با نقد و ارزیابی دلایل دو دیدگاه، به این نتیجه دست‌ یافته است که هیچ یک از دو نظریه بازگشت و عدم بازگشت اهل ‌بیت (ع) به کربلا از قطعیت برخوردار نیست؛ زیرا شواهد و قراین قابل‌توجهی به نفع هر دو نظریه وجود دارد؛ ولی درعین‌حال نظریه بازگشت اهل ‌بیت (ع) به کربلا محتمل‌تر به نظر می‌رسد. این تحقیق با رویکرد تاریخی و روش «توصیفی - تحلیلی» انجام شده است.