بررسی تطبیقی مولفه های منجی و دجال در روایات فریقین : مطالعه موردی کتاب های «صحیح مسلم» و «کمال الدین»

برخی از نواندیشان مسلمان با ادعای عدم ذکر روایات مهدویت در کتب صحیحین، عقیدهٔ «مهدویت» را انکار نموده و آن را برگرفته از عقاید شیعه دانسته اند. برای بررسی این ادعا، کتاب «صحیح مسلم» از منابع اهل سنت و کتاب «کمال‌ الدین» از منایع شیعه انتخاب و روایات آخرالزمانی مربوط به دو مولفهٔ «منجی» و «دجال» با روش «تحلیل محتوا» بررسی شد. بر اساس این تحلیل، مشخص گردید کتاب «کمال‌ الدین» با فراوانی 236 مضمون (15 درصد مضامین) با تفصیل بیشتری به ذکر ویژگی‌های دوران حکومت منجی پرداخته است. در «صحیح مسلم» 53 مضمون (14 درصد مضامین) مربوط به دوران حکومت منجی بوده و بسیاری از مضامین آن مشترک با مضامین «کمال‌ الدین» است. همچنین موضوع «دجال» در «صحیح مسلم» پرکاربرد بوده و 33 درصد از مضامین آخرالزمانی این کتاب را به خود اختصاص داده است. اما به این موضوع در کتاب «کمال‌ الدین» چندان توجهی نشده و تنها 5 درصد مضامین را تشکیل می دهد. همچنین مشخص شد در روایات «صحیح مسلم» نام حضرت مهدى ذکر نشده، ولی مقایسهٔ ویژگى‏های خلیفهٔ آخرالزمان در «صحیح مسلم» با روایات «کمال‌ الدین» و سایر روایات معتبر و متواتر اهل سنت، بیانگر آن است که مقصود از این خلیفه، حضرت مهدی است. بنابراین می‌توان گفت: در «صحیح مسلم» به موضوع «مهدویت» و بسیاری از جوانب آن توجه شده، اما تحت عنوان خاصی مطرح نشده است.