بررسی دیدگاه پروفسور فان اس در خصوص رافضیان و عقاید آنها

یکی از آثار مهم یوزف فان اِس. اسلام‌ شناس آلمانی، کتاب «کلام و جامعه» است. بخشی از جلد اول این کتاب به تبیین دیدگاه‌های کلامی شیعه اختصاص یافته است. یکی از فرقه‌های شیعه که دربارهٔ آن سخن گفته شده، شیعهٔ رافضی است. بازشناسی دقیق مفهوم «رافضی»، تعریف، دایرهٔ مصداقی و حتی عقاید منتسب به رافضه، نیازمند بررسی دقیق و کنار هم قرار دادن مطالب پراکندهٔ نویسنده است. مقالهٔ حاضر مجموعه مطالب منتسب به رافضیان را به لحاظ سندی و محتوایی، به شیوهٔ «کتابخانه‌ای» و «تحلیل اسنادی» تحلیل و بررسی کرده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بسیاری از مطالب ذکر شده مستند به کتب اهل سنت و حتی گاهی با سند ضعیف است. همچنین در مواردی که به کتب شیعی استناد شده، گاهی مبتنی بر احادیث دارای سند ضعیف بوده و یا نویسنده بدون در نظر گرفتن قراین، تفسیر به رای کرده و حتی در بعضی موارد، تقطیع حدیث منجر به بدفهمی روایت شده است. مطالب ایشان که مستند مستشرقان است نیازمند بررسی و ارزیابی است.