نقد و بررسی مواجهه جدلی غزالی در نسبت ضعف ایمان و شرب خمر به فلاسفه

موافقت و مخالفت با فلسفه از صدر اسلام همواره در بین مسلمانان طرفدارانی داشته و به شیوه‌های مختلف علمی و عرفی انجام شده است. در برخوردهای عرفی و خطابی، گاه تکفیر و اتهام به خروج از دین و مراعات نکردن ظواهر شریعت نیز مشاهده می‌شود. یکی از نمونه‌های بارز این عرصه غزالی است. او یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ اندیشۀ اسلامی به‌شمار می‌رود و یکی از بارزترین وجوه شخصیت علمی و عملی او مقابله با فلسفه و فلاسفه است. او این مقابله را، هم در بعد نظری و نقد استدلالی ادله و ادعاهای حکما و هم در بعد روانی و احساسی و عاطفی و ایجاد نفرت دینی و مذهبی نسبت به فلاسفه با جدیت پیگیری کرده است. گفتمان نظری غزالی تاکنون بارها نقد و و به چالش کشیده شده، اما به ابعاد روانی و خطابی و جدلی و عرفی مبارزه او کمتر توجه گردیده است‌. موضوع این مقاله تحقیق بررسی مصداقی مواجهه غزالی در ادعای ضعف ایمان، بی‌اعتنایی به شریعت و ارتکاب برخی معاصی همچون مصرف شراب توسط ابن‌سینا به‌مثابه نماینده جریان فلسفی است، غزالی تحقیقی میدانی در این باره انجام داده و ادعای بی‌اعتنایی فلاسفه به شریعت، انکار نبوت، فراتر انگاشتن خود از احکام، فسق، نفاق و مانند آن را برایشان اثبات کرده است. اکنون سوال این است که آیا شیوه غزالی در این تحقیق میدانی و اثبات این اتهام نسبت به نمایندگان برجسته فلسفه اسلامی همانند ابن‌سینا و فارابی، علمی و منطقی است؟ هدف این مقاله که به روش «توصیفی - تحلیلی» انجام شده، نشان دادن میزان اعتبار روش غزالی و بیان جهات مغالطه و ضعف آن است. نتیجه‌ای که از این تحقیق حاصل شده این است که شیوه غزالی در این مواجهه اعتبار علمی نداشته و مدعای او در این باره قابل قبول نیست.