عاشورا و مکتب آنال

عظمت حادثه کربلا تاثیرات عمیق و گسترده سیاسی و اجتماعی در تاریخ اسلام و به ویژه تاریخ تشیع داشته است. برای درک بهتر این واقعه تاریخی، شناخت منابع گزارش های این رویداد حایز اهمیت است. از دیرباز، ادعای نامکتوب ماندن گزارش های تاریخی در اسلام تا نیمه سده دوم هجری از سوی خاورشناسان مطرح بوده است. با این وصف، در پژوهش حاضر صرفاً کارکرد دینی واقعه عاشورا مد نظر قرار نگرفته، بلکه زوایای دیگری، از جمله سیاسی، تاریخی، اقتصادی، روان شناختی و اجتماعی نیز مطرح شده است. ازاین‌رو برای تبیین و درک بهتر موضوع، لازم است با استفاده از یکی از مکاتب تاریخ نگر موضوع عاشورا و شهادت امام حسین† و یارانش بررسی گردد. در این میان مکتب «آنال» برای بررسی موضوع از نگاه علوم انسانی و روش‌شناسی بسیار کاربردی و مفید است. متفکران این مکتب که بر تاریخ طولانی‌مدت اجتماع تاکید دارند، تاریخ اجتماع را از زوایای گوناگون بررسی می کنند. پژوهش حاضر درصدد است تا با  استفاده از فن کتابخانه ای و روش پژوهش «تاریخی – تحلیلی» به بررسی این موضوع بپردازد. در پاسخ به این سوال که از نگاه مکتب آنال، ابعاد شناختی گوناگون  واقعه عاشورا چیست؟ فرضیه مسئله این است که به لحاظ جغرافیای سیاسی، مکان واقعه (کوفه) قابل بررسی است؛ همچنان که با نگاه روان‌شناختی می توان به روان شناسی سیاسی امام حسین† و آل‌یزید نیز پرداخت. از سوی دیگر، این واقعه به لحاظ اجتماعی، سیاسی و دینی ریشه ها و پیامدهای گوناگونی داشته، به‌گونه‌ای که در نهایت، مکتب آنال درصدد است جوانب مختلف تحلیل را یکجا بررسی کند.