بررسی عوامل موثر بر طرح نظریه حکومت اسلامی ؛مطالعه موردی آراء امام خمینی رحمه الله و آیت الله محمد باقر صدر رحمه الله

نظریه «حکومت اسلامی» یا گفتمان تفکیک‌‌ناپذیری دین از سیاست از گفتمان‌های مشهوری است که توسط برخی از فقهای شیعه در تاریخ تشیع به عنوان راه نجات جوامع شیعی از بحران‌های گوناگون ارائه شده است. در این گفتمان، اسلام به مثابه یک ایدئولوژی جامع در نظر گرفته شده که دنیا و آخرت انسان را در برگرفته است و برای همه حوزه‌های زندگی دستورها و احکام روشنی دارد. در این چارچوب، پژوهش حاضر در پی آن است که چرایی ارائه طرح حکومت اسلامی را از منظر دو تن از فقهای شیعه معاصر، یعنی امام خمینی و آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر واکاوی کند. این پژوهش می‌کوشد ضمن بررسی شرایط تاریخی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی حاکم بر دو کشور ایران و عراق، به بررسی عوامل موثر بر طرح این نظریه بپردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شرایط سیاسی حاکم بر دو کشور از جمله استبداد داخلی و استعمار خارجی، نفوذ اندیشه‌های انحرافی و همچنین موقعیت جغرافیایی و بافت جمعیتی دو کشور به‌مثابه عوامل تاثیرگذار، در ارائه طرح تاسیس حکومت اسلامی موثر واقع شده است. این پژوهش با رویکرد «توصیفی - تحلیلی» و با روش «تاریخی» به گردآوری داده ها بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی پرداخته است.

investigating the factors influencing the theory of islamic government a case study and analysis of the opinions of imam khomeini and ayatollah mohammad bagher sadr

abstractthe theory of islamic government or the discourse of the inseparability of religion from politics is one of the famous discourses presented by some shia jurists in the history of shia as a way to save shia societies from various crises. in this discourse, islam is considered as a comprehensive ideology that covers the world and the hereafter and has clear instructions and rulings for all areas of life. in this framework, the current research seeks to analyze the reasons for the presentation of the islamic government plan from the perspective of two contemporary shia jurists, imam khomeini and ayatollah seyyed mohammad bagher sadr. this research tries to investigate the factors influencing the theory while examining the historical, political, social and religious conditions governing the two countries of iran and iraq. the findings of the research show that the political conditions governing the two countries, including internal tyranny and foreign colonialism, the influence of deviant ideas, as well as the geographical location and demographic context of the two countries, have been effective in presenting the idea of establishing an islamic government. this research uses descriptive-analytical approach and historical method and data collection is based on library and documentary studies.key words: islamic government, imam khomeini, ayatollah seyed mohammad bagher sadr, iran, iraq.