نشانه‌شناسی نمادهای مذهبی در فلزکاری دوره صفوی با تاکید بر نقوش هندسی و خیالی

«نشانه‌شناسی» به ‌طور ساده علمی است که به بررسی نشانه‌ها، از جمله شناخت نمادهای مذهبی می‌پردازد. ازآن رو که در دوره صفویه فلزکاری از اهمیت زیادی برخوردار و دارای ارزش‌ فرهنگی، هنری و مذهبی در ابعاد مادی و معنوی بود، پژوهش حاضر با هدف بررسی نشانه‌شناسی نمادهای مذهبی در فلزکاری دوره صفوی، به این سوال پاسخ داده که کدام نمادهای مذهبی در نقوش (هندسی و خیالی) در فلزکاری صفوی کاربرد داشته‌اند؟ روش پژوهش «توصیفی - تحیلی» بوده و جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از منابع اسنادی، مشاهده و مصاحبه صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مهم‌ترین نمادها در نقوش (هندسی و خیالی) نمادهای شمسه، اژدها، سیمرغ، کتیبه‌های نمادین و کلاه قزلباش بوده است. بسیاری از نمادها معانی قبلی خود را از دست داده و دربر گیرنده مطالبی با مضامین دعایی، مدحی، ادبی یا قرآنی هستند و یکی از مشترکات آنها شعار شیعه و نام بردن از اسامی مبارک امامان معصوم‰ (ع) یا آیات قرآنی است. بنابراین آثار مذکور وظیفه‌ای غیر از رساندن اصل پیام به مخاطب به عهده داشته‌اند و آن انتقال پیام مذهبی و مذهبی ساختن ظاهر و روح آثار است.

semiotics of religious symbols in safavid period metalwork with emphasis on geometric and imaginary motifs

abstractsemiotics is simply a science that examines signs , including the recognition of religious symbols . since during the safavid period, metalwork was of great importance and had cultural, artistic and religious value in material and spiritual dimensions, the present research will answer the question that what religious symbols were used in motifs (geometric and imaginary) in safavid metalwork? the research method is descriptive-analytical and data collection has been done using documentary sources, observation and interview . the results of the research indicated that the most important symbols in the motifs ( geometric and imaginary ) were the symbols of the sun, the dragon , the simorgh, symbolic inscriptions, and qazlbash’s hat. many symbols have lost their previous meanings and include prayer, praise, literary or quranic themes, and one of their common features is the shia slogan and the mention of the blessed names of the infallible imams (pbuh) or quranic verses, so the mentioned works , have been responsible for a task other than conveying the message to the audience, and that is to convey the religious message and create the appearance and spirit of the works .keywords : semiotics, religious symbols, metalwork, safavid period, geometric, imaginary.