امام حسن عسکری(ع) و حل چالش «اثبات امامت» براساس الگوی تبلیغ کانونی

جامعه امامیه به هنگام پیشوایی امام حسن عسکری (امامت: 254-260ق) دچار مشکلی اعتقادی شده بود از این رو، آن حضرت کوشیدند با بهره‌گیری از روش‌های گوناگون تبلیغی، این کاستی‌ را چاره نمایند. منظور از «تبلیغ» هر گونه فعالیت نظام‌مند و مستقیم به منظور گسترش یک مفهوم، اعم از علمی، عاطفی، رفتاری می باشد. با توجه به این‌که مهم‌ترین چالش‌ پیش روی امام، چالش «باور به امامت» بود، این که آن حضرت، چه راهکارهای تبلیغاتی برای حل این گره اعتقادی در پیش گرفت، پرسش بنیادین این پژوهش است. یافته‌ها بر آن است، ایشان با بهره گیری از الگوی «تبلیغ کانونی»، در هفت گام با کاربست شیوه‌هایی چون: نخست در اختیار گرفتن بیت امامت در سامرا، دوم: استفاده از ظرفیت تبلیغی خلیفه عباسی برای معرفی امام، سوم: ارائه کرامت و امور خارق العاده برای شک زدایی، چهارم: ترمیم شبکه تبلیغات بازمانده از عصر امام هادی(ع)، پنجم: اعلام راهبرد تبلیغی و تامین محتوا، ششم: بهره گیری از ابزارهای مختلف تبلیغی، هفتم: نظارت و بازرسی بر حُسن اجرا، به چاره کردن این مشکل اعتقادی پرداختند. تحقیق پیش‌رو، با دریافت الگو از روشهای ارتباطی و تحلیل داده‌های تاریخی، به بیان راهبردهای آن حضرت می‌پردازد.

Imam Hassan Askari and Resolving the Challenge of ’Proving Imamate’ According to the Model of Focal Propagation

The Imamiya community under the leadership of Imam Hassan Askari (imamate: 254260 AH) was afflicted by the doctrinal issues. Thus, Imam attempted to make use of various propagative methods to resolve that problem. By propagation, we mean any systemic and direct activity in order to promote a concept including scientific, emotional and behavioral concepts. Considering that the most important challenge facing Imam was the challenge of belief in Imam, the basic question of this study is as follows: What propagative methods did Imam use to resolve the doctrinal issue? The findings suggest that Imam used the model of focal propagation in seven steps and applying methods such as the following ones began to resolve this doctrinal issue: holding the imamate house in Samarra, using the propagative capacity of the Abbasid caliphate for introducing Imam, presenting miraculous and extraordinary deeds for removal of doubts, restoration of the propagative network extant from Imam Hadi’s age, proclaiming the propagative strategy and proving the related materials, making use of various propagative tools, and supervising the good enforcement of propagation. The present study uses the model of the relational methods and analyzes the historical data to explain the Imam’s strategies.