واکاوی تحلیلی مولفه‌های موثر در افزایش نقش سیاسی _ اجتماعی روحانیون اصفهان دوره قاجار(1210_ 1264ه.ق/1794_1896 م)

هدف: واکاوی مولفه‌های موثر در افزایش نقش سیاسی _ اجتماعی روحانیون اصفهان دوره قاجار(1210_ 1264ه.ق/1794_1896 م).تبیین: یکی از گروه‌ها و طبقات اجتماعی که از گذشته‌های بسیار دور تاکنون در میان فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی جامعه ایران نقش مهمی داشتند، روحانیون بودند. در دوره قاجار این گروه اجتماعی در برخی از شهرها همچون اصفهان در مواجهه با مسائل زمانه در کانون توجه دیگر اقشار جامعه قرار گرفته بودند. تغییرات و تحولات داخلی و روابط بینالمللی ایران با کشورهای اروپایی فضای تاثیرگذاری را برای این گروه فراهم آوردند تا نقش فعال‌تری نسبت به گذشته ایفا کنند.روش: این مقاله به روش توصیفی _ تحلیلی و برمبنای بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی به این سوالات پاسخ می دهد:1. مولفه های موثر در افزایش نقش سیاسی _ اجتماعی روحانیون اصفهان دوره قاجار کدام هستند؟ 2. روحانیون اصفهان چگونه با استفاده از این مولفه ها، توانستند جایگاه اجتماعی خود را مستحکم سازند؟نتایج: فرض بر این است که برخی مولفه‌های مهمی همچون مشروعیتبخشی به حاکمیت، فتواهای دینی و سیاسی، مقابله با انحرافات دینی فکری، برتری اندیشه اصولی بر اخباری و تبعات آن در جامعه، حمایت از گروه‌های مردمی در مقابله با حاکمان مستبد محلی، استبداد داخلی و استعمار خارجی و با توجه به فضای دینی و جایگاه روحانیون به عنوان تنها مرجع مسائل مختلف مردمی و نقش هدایت گری آنان برای توده مردم در مقابله با استعمار داخلی و استثمار خارجی، روحانیون این شهر موفق به استحکام بخشی پایگاه اجتماعی خود در این برهه از زمان و برای رویدادهای آینده شدند.

The Analytical Exploration of the Parameters Effective In the Increase of the PoliticalSocial Role of the Clerics Of Isfahan in Qajar Period (12101264 AH/ 17941896 AD)

The present study aims at exploration of the parameters effective in the increase of the politicalsocial role of the clerics in Isfahan in the Qajar period (12101264 AH/ 17941896 AD). The clerics are among the social classes with an important role in the political and social activities in the Iranian society since long ago. Under Qajars, this social group was at the center of attention in facing the issues of the time in some of the cities like Isfahan. Iran’s domestic evolutions and its international relations with the European countries prepared an influential milieu for the clerics to play a more active role. The present study was conducted through a descriptiveanalytical method using library sources and documentary data to answer the following questions: (a) what are the parameters effective in increase of the politicalsocial role of the clerics in Isfahan under Qajars? And (b) how could the clerics in Isfahan strengthen their social status using those parameters?   The findings suggest that in view of some important parameters such as legitimizing the government, religious and political fatwas, struggling with religiousintellectual deviations, superiority of the Usuli thought over the Akhbari thought and the related consequences in the society, supporting public groups in confrontation with the local despotic governors, domestics dictatorship and foreign colonialism, as well as the religious milieu and the clerics’ status as the only referents for resolving people’s issues, the clergymen in Isfahan could manage to strengthen their social status in that time for the future events.