امکان سنجیِ کثرت گراییِ و شمول گراییِ مذهبی از منظر امامیه

در باب حقانیت و نجات ، سه دیدگاه را می توان در ادیان نشان داد: انحصارگرایی، شمول گرایی و تکثر گرایی، در این مقاله در پی واکاویِ هرکدام از این سه نظرگاه اما نه نوع دینیِ آنها، که نوع مذهبیِ شان، آن هم از منظر امامیه هستیم. شمول گرایانِ مذهبیِ شیعه، براین باورند که تنها یک دین، و در این دین، فقط پیروان یک مذهب بر حق هستند، امّا نجات و رستگاریّ اخروی می تواند قلمروی فراتر از یک مذهب داشته باشد؛ در تبیین این موضع، راه های مختلفی را می توان پی گرفت، ازجمله: آنچه بنابه روایات ما، مایه نجات است(و در اصطلاح، از آنها به دعائم تعبیر می شود)چیزی فراتر از اصول دین(به تعبیر متاخران)نیست و اگر در روایاتی ولایت اضافه شده، مقصود امامت شیعی که اختصاصیِ امامیه است، نمی باشد، بلکه ناظر به همان محبت اهل بیت یا مرزگذاشتن با ناصبی هاست. برخی پا را از این فراتر گذاشته، و به رغم نادرست دانستن کثرت گرایی دینی ،از کثرت گراییِِ مذهبی دفاع می کنند؛اینان مستنداتی دارند، از جمله: همانطور که اجتهاد های درون مذهبی داریم و خطا در اجتهاد، فرد را از حریم مذهب بیرون نمی سازد، در سطح کلان هم اختلاف های مذهبی مایه ی خروج از اسلام نخواهد بود. این پژوهش می کوشد به شیوه تحلیلی ، ضمن دفاع از شمول گرایی مذهبی ،به معنای شمول نجات نسبت به مخالفان مذهبی در صورت پایبندی به اصول اسلامی و ناصبی نبودن ، امکان ارائه ی تقریر و تبیینی از کثرت گرایی مذهبی را نیز مطرح نماید.

Exploring Religious Pluralism and Inclusivism in Imamiyyah’s Viewpoint

English With respect to the rightfulness, salvation and prosperity, three different viewpoints can be proposed: exclusivism, inclusivism and pluralism. These viewpoints can be sought and investigated in any religion with regard to its denominations. In this article, we intend to explore each of the aforementioned viewpoints, of course not their religious type but their denominational kind according to Imamiyyah. Imamiyyah exclusivists claim that not only the rightfulness but also salvation and prosperity (Falaah) are only achieved through Shi’a and by Shi’ites. On the contrary, Shi’ite inclusivists believe that just one religion, Islam, and only the followers of one denomination, Shi’a, are rightful, but salvation and prosperity can have a vaster domain than just one denomination. So as to explain this viewpoint, various approaches can be taken; for example, based on our Imams’ sayings, what leads to salvation (which is usually referred to as Daaem) isn’t anything beyond the Islamic Common Tenets (Religion’s Tenets or OsooleDin), and if in some of Imams’ sayings Velayat has been added to this list, it’s not the shi’a’s Imamate which can be found just in Imamiyyah, but it refers to the Love of Ahlul Bayt or to the issue of differentiating from Nassibis, which is common in all Islamic denominations. Some scholars go beyond this and support religious pluralism. They believe that as we have different Ijtihads (Understandings) within denominations, and mistakes in Ijtihad do not put the person out religion borders, religious different views are assumable and do not put one out of Islam