مضامین شیعی در کاسه های فلزی دوره صفوی

واکاوی هنر فلزکاری در عهد صفویه فرآیندی چند لایه و چند سویه است که با مطالعه و تفکیک لایه های مختلف، اجتماع، مذهب، سیاست و اقتصاد به زیرساخت های سنت و باورها و شعائر و مولفه های مذهب در بین ایرانیان می توان رسید. این پژوهش با هدف شناخت و بررسی کاسه ها و جام های فلزی دوره صفویه، تلاش دارد تا وجه تمایز فرم و عملکرد این ظروف را تحلیل و مورد مطالعه قرار دهد. در این راستا نمونه هایی از کاسه های فلزی موزه متروپولیتن مورد بررسی قرار گرفته و مضامین به کار رفته در آن ها در قالب نقش، خوشنویسی و ترکیب بندی، تحلیل شده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که مضامینی که در این کاسه ها مورد توجه صنعتگران و هنرمندان آن دوره قرار داشته، نمادهای مقدس در نزد شیعیان از جمله اسامی الله، چهارده معصوم (ع) و نمادهای عرفان اسلامی از جمله ترکیب بندی نقوش در شکل دایره ای و تکرار یک نام، دعا یا بیتی از شعرای فارسی زبان و همچنین نمادهای ملی و ایرانی همچون فلز به عنوان یک ماده مقدس و قابل احترام و در نهایت ترکیبی از شعائر ملی، شیعی و زیبایی شناسی عرفانی و حسی است.

shiitsymbols in metal bowls

The analysis of metalworking art in the Safavid era is a multilayered and multifaceted process that can be achieved by studying and separating the different layers, society, religion, politics and economics to the infrastructure of tradition and beliefs and rituals and components of religion among Iranians. With the aim of recognizing and examining metal bowls and cups of the Safavid period, this study tries to analyze and study the difference between the form and function of these vessels. In this regard, samples of metal bowls of the Metropolitan Museum have been examined and the themes used in them in the form of role, calligraphy and composition have been analyzed. The research method is descriptiveanalytical and the results of the research show that the themes that were considered by the craftsmen and artists of that period in these bowls are sacred symbols for Shiites including the names of God, the fourteen infallibles (AS) and the symbols of Islamic mysticism. Including the composition of motifs in a circular shape and the repetition of a name, prayer or bit of Persian language poets, as well as national and Iranian symbols such as metal as a sacred and revered material, and finally a combination of national, Shiite rituals and mystical aesthetics. And it is sensory.