حفظ اتحاد و صلح‌طلبی؛ محور عملکرد امام علی در رخدادهای پیرامون جنگ جمل

با رحلت رسول خدا، توجه به رویکرد صلح محورِ آن حضرت به منظور حفظ انسجام جامعه اسلامی و اتحاد مسلمانان کم‌تر شد. اما با شروع خلافت امیرالمومنین و التزام عملی ایشان به قرآن و سنت پیامبر، توجه به این امر نیز رنگی تازه به خود گرفت. مروری بر عملکرد امام در دوران کوتاه خلافت ایشان و مطالعه موردی جنگ جمل، بر پایه کهن‌ترین متون تاریخی، براین امر گواه است. بر این اساس، پرسش پژوهش حاضر آن است که چه مستندات تاریخی‌ای از نحوه عملکرد امام علی در وقایع پیرامون جنگ جمل وجود دارند که با بهره‌گیری از آن‌ها بتوان بر توجه آن حضرت به حفظ انسجام جامعه اسلامی و اتحاد مسلمانان با رویکردی صلح محور صحه گذارد؟ نتیجه این پژوهش توصیفی تحلیلی، آن است که ایشان با محوریت جلوگیری از ایجاد افتراق در جامعه، ضمن شفاف‌سازی اوضاع برای مردم و فرستادن نمایندگانی نزد فتنه‌انگیزان، با رویکردی صلح‌طلب کوشیدند تا از منتهی شدن فتنه به جنگ جلوگیری نمایند. همان‌طورکه پس از اتمام نبرد، با پرهیز از خشونت و رفتار دین محور با بازماندگان، عدم‌مماشات در امور جامعه اسلامی (انتخاب حکم‌ران) و نوشتن نامه و تشریح وقایع برای مردم کوفه و مدینه، در حفظ انسجام جامعه اسلامی و اتحاد مسلمانان کوششی حداکثری داشتند.