خوانشی بر معانی واژگان سوگند در گفتمان علوی

استفاده از الفاظ سوگند، یکی از کهن ترین شیوه های تاکید کلام است که قدمتی دیرینه در فرهنگ و زبان عربی دارد. این گونه تاکید، به دلایل متعددی انجام می گیرد که از آن جمله می توان به ضعیف بودن امکان تحقق موضوع، غرابت موضوع و یا منکر بودن مخاطب نسبت به آن اشاره کرد. واژگان سوگند در زبان عربی، از تعدد و تنوعی بی مانند برخوردار است. یکی از بارزترین نمونه های تعدد اسلوب قسم و تفاوت های کاربرد آن را در کتاب بی نظیر نهج‌البلاغه می توان مشاهده نمود. این پژوهش، به بررسی رابطه میان واژگان قسم، مقسم به ها و مقسم علیه های این کتاب می پردازد تا با نشان دادن تفاوت کاربرد و موضع کاربرد هر واژه، پرده از ظرایف و زیبایی های دلالی و معنایی آن بردارد. بررسی مفهوم انواع سوگند در نهج‌البلاغه، نشان می دهد که تمامی واژگان سوگند، در دلالت بر معنای تاکید مشترکند ولی در عین حال، هر یک دلالت معنایی متفاوت از آن دیگری دارد که از لحاظ مفهوم، پیوند معنایی محکمی با مقسم علیه موکد دارد؛ چنان‌که جایگزینی هر واژه مشابهی، کاهش بلاغت معنایی آن را موجب می شود.