نخل‌گردانی؛ روایت مردمی اجتماعی هنرمندانه‌ از مرگ

«نخل‌گردانی» وجهی از تاریخ دینی شیعیان را بیان می‌کند و صورت نمایشی اعتقادات مردم ایران، از رخدادی واقعی تاریخی در حوزه حیات مرگ قدیسان دین است. بررسی ها در پژوهش حاضر، نشان می‌دهد که اگرچه آیین نخل‌گردانی ظاهراً در اجرای مشارکتی خویش، مفهوم مرگ را به نمایش می گذارد، در تفسیر معنایی اش، نوعی مناسک گذار برای بازتولد محسوب می‌شود. چنان‌که هر ساله با به نمایش گذاردن نخل و پویا نمودن رویکردهای مذهبی اثر، در عین‌حال که بستری جمعی را برای مناسک اجتماعی مرگ فراهم می سازد، گریز از میرایی و میل به جاودانگی را در تجربه تاریخی عاشورا ارائه می‌دهد. این امر، با مهیا نمودن الگو و زمینه ای صورت می گیرد که در آن پیام هنرمند (به عنوان نشانه‌هایی نمادین) با قرارگیری در ظرفی کارکردی آیینی، بی هیچ  تفسیر و واسطه ای برای مردم فهم پذیر ‌می گردد و آنان با حضور در فضای دایره ای تکیه، در مسیر این اجرا و با رمزگشایی اثر، ارزش ها و باورهای دینی را دریافته، تولد درونی مجددی می‌یابند.