ارزیابی ترسیب کربن و ارزش اقتصادی آن در جنگل‏های بلوط ایرانی: بررسی موردی در منطقۀ حفاظت‌شده بیستون

سابقه و هدف: انتشار گازهای گلخانه‏ای و به دنبال آن پدیده‏های محیط‌‏زیستی مخرب همچون گرمایش زمین و تغییر اقلیم پیامد‏های دست‏ورزی بشر در اکوسیستم‏های طبیعی در قرن حاضر هستند. پیرو این مساله، ترسیب کربن رهیافتی برد برد برای تعدیل اثرات مخرب فعالیت بشر در حل مشکلات افزایش انتشار گازهای گلخانه‏ای است. بر همین اساس پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت ترسیب کربن در اکوسیستم‏های طبیعی جنگل بلوط و همچنین ارزیابی ارزش اقتصادی آن در استان کرمانشاه در سال 1394-1395 انجام شد. مواد و روش ها: داده‏های لازم برای این پژوهش به روش داده‌برداری مستقیم میدانی و نمونه‏برداری تصادفی در منطقۀ مورد بررسی جمع‏آوری شد. برای این منظور در منطقۀ حفاظت‌شده بیستون به‌عنوان منطقۀ بررسی درختان بلوط از لحاظ تیپ رویشی در دو گروه گونه‏های شاخه‏زاد و تک‏پایه تقسیم بندی شدند و اطلاعات مورد نیاز از آنها برداشت شد. سپس با استفاده از داده‏های برداشت شده و کاربرد رابطه‏های ریاضی مقدار ترسیب کربن و ارزش اقتصادی آن در جنگل‏های فوق محاسبه شدند. نتایج و بحث: بر اساس تجزیه‌و‌تحلیل نتایج این پژوهش توان ترسیب کربن  توسط زیست‏توده درختان در گونه‏های شاخه‏زاد 67/1622 کیلوگرم در هکتار در سال بود. این مقدار در گونه‏های تک‏پایه  47/1786 کیلوگرم در هکتار در هر سال بود. با توجه به این نتایج مقدار دی‏ اکسید کربن ترسیب و ذخیره‌شده در بافت چوبی و همچنین بقایای آلی موجود در زیر اشکوب توسط این دو تیپ درخت بلوط ایرانی به ترتیب 61/58411 و 29/6431 کیلوگرم در هکتار در سال بود. از طرفی با توجه به نرخ مالیات اعمال شده برای انتشار هر تن کربن ارزش اقتصادی سالانه هر هکتار از این جنگل‏ها به‌طور میانگین مبلغی بالغ بر 1780856ریال برآورد شد. نتیجه ‏گیری: مدیریت صحیح اکوسیستم‏های جنگلی بلوط در این منطقه و به دنبال آن در سطح کشور به منظور کاهش مخاطرات محیط‏زیستی از جمله کاهش انتشار گازهای گلخانه‏ ای و پدیدۀ تغییر اقلیم اهمیت بسزایی دارد. از طرفی با توجه به اهمیت موضوع تجارت کربن و مسائل بین‏المللی پیرامون آن، می‏توان از این موضوع در راستای احیاء و نگهداری پایدار این اکوسیستم‏های طبیعی بهره‏مند شد.