ارزیابی تنوع عمل‌کردی گیاهی براساس تعیین گروه‌های عمل‌کردی در محدوده مناطق امن پارک ملی قمیشلو، استان اصفهان

سابقه و هدف : بررسی تنوع گونه‌ای و تنوع عمل‌کردی، نقشی مهم در شناخت عملکرد و خدمات اکوسیستم دارد و نوع پاسخ به تغییرات محیطی را نشان می‌دهد. تنوع عمل‌کردی به محدوده و ارزش صفاتی از موجودات اشاره می‌کند که روی خصوصیات اکوسیستم تاثیر دارد و به شکل‌های مختلف از جمله تعداد و فراوانی نسبی گروه‌های عمل‌کردی معرفی می‌شود. این مطالعه با هدف شناخت عملکرد اکوسیستم و ارزیابی تنوع عمل‌کردی بین مناطق و بر اساس تعیین گروه‌های عمل‌کردی موجود در مناطق امن پارک ملی قمیشلو (باغک، آغل جنی، کورلیاس، کهوک، تنگ نجف آبادی، و تنگ ورپشت) انجام شد. مواد و روش ها : برای این منظور، 8 صفت کمی و 4 صفت کیفی انتخاب گردید. به منظور تعیین گروه‌های عمل‌کردی، ابتدا ماتریس صفت در گونه تهیه شد و تجزیه و تحلیل خوشه‌ای به روش ward و فاصله تشابه گاور¹ در نرم‌افزار infostat انجام گرفت. پس از تعیین غنای گروه‌های عمل‌کردی، تنوع گروه‌های عمل‌کردی با کمک نرم‌افزارهایsdr4  و fdiversity آنالیز گردید. نتایج و بحث : گروه‌های عمل‌کردی عمده مناطق عبارت بودند از: گیاهان کامه‌فیت که بیشتر عناصر غذایی برگ را به ساختار دفاعی اختصاص داده اند، همی‌کریپتوفیت‌ها که سطح برگ بالایی داشته و در کسب نور موفق‌ترند و تروفیت‌ها که برگ‌هایی با طول عمر کوتاه دارند. نتایج نشان داد که غنای گروه‌های عمل‌کردی در شش منطقه یکسان است (سه گروه عمل‌کردی) ولی به دلیل تفاوت در ترکیب گونه‌ای و صفات غالب گروه‌ها، تنوع عمل‌کردی منطقه کهوک بالاتر بود. طبق نتایج بدست‌آمده، چون بیشتر شاخص های تنوع عمل‌کردی از بیش از یک صفت استفاده می کنند تا کارکردهای مختلف گیاهان را توصیف کنند، شاخص هایی که عموماً برای اندازه گیری تنوع گونه ای استفاده می شوند (سیمپسون، شانن واینر و ...) کاربرد ندارند. نتیجه گیری : در تعیین تنوع عمل‌کردی، بهتر است علاوه‌بر تعیین غنای گروه‌های عمل‌کردی، از شاخص‌های عددی تنوع عمل‌کردی (شاخص میانگین وزنی جامعه و ...) استفاده شود تا نسبت به عملکرد اکوسیستم مورد مطالعه، اطلاعات مفیدی به‌دست آید.