بررسی فونستیک مورچه‌ها (hymenoptera: formicidae) در شیراز و حومه

سابقه هدف: مورچه‌ها، شناخته‌شده‌ترین حشرات اجتماعی هستند که تاثیر قابل‌توجهی بر اکوسیستم‌های محل زندگی خود می‌گذارند. نقش این حشرات در تغییرات فیزیکی و شیمیایی خاک و متقابلا اثر آنها بر گیاهان، میکروارگانیسم‌ها و دیگر موجودات زنده خاک انکارناپذیر است. شرایط اقلیمی گسترده و تنوع بالای زیستگاه‌ها در ایران باعث حضور گونه‌های گیاهی و جانوری بسیار متنوعی در این منطقه شده است. فون خانواده formicidae در ایران تا کامل شدن فاصله‌ی زیادی دارد و تاکنون تعداد 213 گونه از 32 جنس و 4 زیرخانواده گزارش شده است. مواد و روش ها در این تحقیق برای بررسی فونستیک مورچه‌های شهر شیراز، این شهر را به 18 ایستگاه مطالعاتی با شرایط اکولوژیکی متفاوت تقسیم کرده و نمونه‌برداری از ایستگاه‌ها در زمان‌ها و دفعات برابر و در سه فصل بهار، تابستان و پاییز انجام شد. نمونه‌های جمع‌آوری‌شده، پس از انتقال به شیشه‌های حاوی الکل 70%، با استفاده از استریومیکروسکوپ و کلیدهای شناسایی معتبر تا حد جنس و گونه شناسایی شدند. گونه‌های شناسایی‌شده مورد تائید برایان تیلور از انجمن حشره‌شناسی سلطنتی لندن قرار گرفت. اثرات عوامل محیطی (ارتفاع، درصد مواد آلی خاک (tom)، دما، رطوبت هوا، رطوبت خاک، ph خاک و دانه‌بندی خاک) بر غنای گونه‌ای در ایستگاه‌های مطالعاتی ثبت و در محیط نرم‌افزارspss22 مورد آزمون رگرسیون خطی قرار گرفتند. نتایج بحث : نتایج شناسایی منجر به معرفی 19 گونه از 13 جنس و 3 زیرخانواده به شرح زیر شد : subfamily 1,dolichoderinae: tapinoma simrothi krausse, 1911 subfamily 2,formicinae: camponotus (tanaemyrmex) xerxes forel, 1904; camponotus (myrmosericus) armenaicus arnol'di, 1967; camponotus (tanaemyrmex) aethiops (latreille, 1798); camponotus (tanaemyrmex) sanctus forel, 1904; cataglyphis nodus (brullé, 1833); cataglyphis frigidus subspecies persicus (emery, 1906); lepisiota semenovi (ruzky, 1905); lasius turcicus santschi, 1921; paratrechina vividula (nylander, 1846)subfamily 3,myrmicinae: cardiocondyla persiana seifert, 2003; crematogaster sp. (sp undet cf safariyan, 2014); messor melancholicus arnol’di, 1977; messor syriacus thomé, g., 1969; messor rufotestaceus (foerster, 1850); monomorium kusnezowi santschi, 1928; pheidole pallidula (nylander, 1849); pheidole teneriffana forel, 1893; tetramorium davidi forel, 1911نتیجه گیری: جز گونه‌های t.simrothi ، c.frigidus ، c.persiana ، m.rufotestaceus و p.teneriffanaسایر آنهابرای اولین بار از استان فارس و همچنین گونه‌هایt.simrothi و p.teneriffana برای اولین بار از شهرستان شیراز گزارش می‌شوند. بررسی داده‌های آماری آزمون رگرسیون خطی در محیط نرم‌افزار spss22 بیانگر ارتباط معنی‌دار ph خاک با غنای گونه‌ای جوامع مورچه‌ها است.