کاهش شکاف عرضه و تقاضای محصولات باغی با تاکید بر پایداری منابع آبی کشور

سابقه و هدف: سیاست ها و برنامه های تعیین‌شده در رابطه با مدیریت منابع آبی خصوصا در بخش کشاورزی در جهت تامین اهدافی چون افزایش میزان خودکفایی، کاهش شکاف غذایی، کاهش سطح زیر کشت محصولات آب بر و حداکثرسازی ارزش اقتصادی آب آبیاری می‌باشند. هدف اصلی این تحقیق نیز در راستای اهداف کلان اقتصادی در بخش کشاورزی، کاهش شکاف امنیت غذایی(در بخش محصولات باغی) با تاکید بر بهینه‌سازی مصرف‌ آب در بخش کشاورزی است. مواد و روش‌ها: در راستای تحقق این هدف از حداکثر سازی ارزش اقتصادی آب برای تعیین سطح زیرکشت بهینه محصولات باغی عمده تولیدی در کشور و با رویکرد کاهش شکاف بین عرضه و تقاضای استفاده گردیده است. متدولوژی مورد استفاده در این بررسی مدل برنامه ریزی ریاضی خطی می باشد. داده‌‌های موردنیاز از طریق پایگاه داده ای سازمان جهاد کشاورزی و ادارات ذی ربط در ناحیه های مربوطه جمع‌‌آوری شد. نتایج و بحث: الگوی کشت پیشنهادی ارزش اقتصادی آب را به میزان 20 درصد افزایش می‌دهد و سطح زیرکشت محصولاتی چون خرما، سیب، مرکبات، انگور و پسته افزایش می‌یابد. تغییر سطح زیر کشت محصولات عمده‌ی باغی در برخی ناحیه‌ها نظیر خراسان، مرکزی، زاگرس مرکزی و خوزستان موجب کاهش سود خالص شده اما در مجموع بازده خالص را به اندازه 19 در صد افزایش داده است و از همه مهمتر مقدار آب صرفه‌جویی‌شده در کل ناحیه‌ها معادل رقم حدود 6869768 هزار مترمکعب است. نتیجه‌گیری: توجه به یافته‌های تحقیق بر این مهم تاکید دارد که، توجه به ارزش اقتصادی آب در هر ناحیه بجای استفاده از یک مقدار ثابت کشوری در  ارائه یک الگوی کشت بهینه موثر و ضروری است. الگوی کشت پیشنهادی شکاف غذایی و سطح زیر کشت محصولات آب بر را کاهش داده و موجب صرفه‌جویی در مصرف آب می گردد که این امر ضمن فراهم آوردن زمینه‌ای جهت تخصیص این مقدار آب به کشت محصولات استراتژیک، می‌تواند تاثیر مثبتی بر پایداری منابع آبی در هر ناحیه داشته باشد.