بررسی تمایل کارشناسان کشاورزی استان خوزستان نسبت به ترویج و توسعه سوخت‌های زیستی با شبکه‌ عصبی مصنوعی

سابقه و هدف: تولید و توسعه سوخت‌های زیستی در مناطق روستایی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم می‌تواند تغییرات شگرفی در زندگی مردم روستایی ایجاد کند. تولید سوخت‌های زیستی وابسته به بخش کشاورزی است و متخصصان و کارشناسان کشاورزی منبع مهمی از اطلاعات برای کشاورزان در مورد پذیرش نوآوری هستند. آنها می‌توانند پذیرش سوخت‌های زیستی را تسهیل و یا نفوذ آنها را محدود کنند. بنابراین، هدف از این بررسی، پیش‌بینی و تعیین عوامل موثر بر تمایل کارشناسان کشاورزی استان خوزستان نسبت به ترویج و توسعه سوخت‌های زیستی بود. مواد و روش‌ها: این بررسی پژوهشی مقطعی است. مدل اعتقادات سلامت به صورت کمی با استفاده از روش پیمایش برای درک ادراکات کارشناسان کشاورزی مورد آزمون قرار گرفت. نمونه مورد پژوهش بر اساس روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی تصادفی سهمیه‌ای تعیین شد (n=288). سوالات پرسش‌نامه در مقیاس 1 تا 5 نقطه (خیلی کم، کم، متوسط، بالا و بسیار بالا) تدوین شد. این نظرسنجی میان  کارشناسان کشاورزی در فوریه سال 2015 انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه شخصی بر اساس پرسش‌نامه برای ارزیابی اجزای مدل اعتقادات سلامت جمع‌آوری شد. اعتبار درونی پرسش‌نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. همه معیارها نشان داد اعتبار درونی بسیار عالی و بین 67/0 تا 9/0 بود. در نهایت روایی پرسش‌نامه توسط هیاتی از کارشناسان مورد تایید قرار گرفت. نتایج و بحث: یافته‌های این تحقیق در مقایسه با تحقیقات قبلی در مورد مدل اعتقادات سلامت به نتایج متفاوتی دست یافت. تحقیقات قبلی نشان دادند، مهم‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های نیت، متغیرهای موانع درک‌شده و مزایای درک‌شده هستند، درحالی‌که در این تحقیق فقط متغیر مزایای درک‌شده معنی‌دار شد و متغیر موانع درک‌ شده معنی‌دار نشد و علاوه بر آن متغیرهای دیگری نیت کارشناسان را تبیین کرده‌اند. بر اساس یافته‌های تحقیق می‌توان اظهار داشت، آموزش‌های مناسب به کارشناسان می‌تواند در بهبود نیت آنها بسیار مهم باشند. بنابراین در آموزش‌ها باید بر تشویق کارشناسان در راستای توسعه و گسترش سوخت‌های زیستی تاکید ویژه‌ای کند. اضافه بر آن، باید شدت خطرناک بودن کاربرد سوخت‌های فسیلی برای جامعه و محیط زیست به طرق مختلف به کارشناسان نشان داده شود. این امر باعث می‌شود، تمایل آنها به توسعه و ترویج آن در بین کشاورزان بیشتر شود. در کنار این امر روشن کردن و آشکار ساختن مزایا و منافع سوخت‌های فسیلی نیز بسیار موثر است. در نهایت خودکارآمدی یک متغیر مهم است. خودکارآمدی به میزانی اشاره دارد که یک فرد احساس می‌کند، رفتار مورد نظر را تحت کنترل دارد و انجام آن برایش ساده است. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی نتایج این بررسی نشان داد، سیاست‌های انرژی، مزایای درک‌شده سوخت‌های زیستی، شدت خطر درک‌شده سوخت‌های فسیلی، راهنمای عمل و خودکارآمدی بر تمایل کارشناسان کشاورزی نسبت به ترویج و توسعه سوخت‌های زیستی تاثیر دارند. همچنین، نتایج تحلیل حساسیت متغیرهای موثر بر تمایل رفتاری از دیدگاه کارشناسان کشاورزی نشان داد به ترتیب متغیرهای مزایای درک‌شده، سیاست‌های انرژی و شدت خطر سوخت‌های فسیلی بیشترین رتبه حساسیت و متغیر احتمال خطر سوخت‌های فسیلی کمترین رتبه را دارد.