مطالعه تطبیقی اصول و قواعد بین‌المللی حاکم بر تقسیم آب در رودخانه‌های فرامرزی

با کاهش روز‌افزون منابع آب  در ‌دسترس، تعداد و شدت مناقشات آبی بین کشورهای واقع در حوضه‌های آبریز مشترک بیشتر شده است. اصلی‌ترین چالش این مناقشات به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک، نحوه تقسیم آب است. قواعد و مقررات بین‌المللی درباره آب‌های فرامرزی عبارتند از 1) قواعد هلسینکی، 2) کنوانسیون آب اروپا، 3) کنوانسیون آبراهه سازمان ملل متحد و 4) قواعد منابع آب برلین. مرور اجمالی تحقیقات پیشین نشان می‌دهد که مجموعه این اسناد از نظر مفاد مربوط به استفاده از آب به‌صورت جامع تحلیل و مقایسه نشده‌اند. در این مقاله ضمن ارائه تاریخچه، مفاد و تفسیرهای موجود، به بررسی تحلیلی و بیان نقاط قوت و ضعف اسناد مذکور پرداخته شده است بررسی تطبیقی این اسناد حاکی از آن است که در تمامی آنها دو اصل مهم مشارکت منصفانه و معقول و التزام به عدم ایراد آسیب قابل‌توجه لحاظ شده است. نتایج نشان داد که کنوانسیون 1997سازمان ملل متحد نسبت به سایر اسناد مذکور، گزینه مناسب‌تر و منصفانه‌تری برای اجرا در مناطق خشک و نیمه‌خشک از جمله ایران است.