مدل سازی خدمات اکوسیستمی فرهنگی (مطالعه موردی: خدمت تفرج در شهرستان بهبهان)

سابقه و هدف: به کالاها و خدماتی که در شرایط محیطی مطلوب توسط اکوسیستم‌ها، به منظور رفاه انسان‌ها ارائه می-شود، خدمات اکوسیستم می‌گویند. خدمت اکوسیستمی تفرج که در دسته خدمات فرهنگی قرار دارد، یکی از ارزشمندترین خدمات در اکوسیستم‌های شهری است که باعث افزایش سلامت جسمی و روحی ساکنان شهر می‌شود. ارزش تفرجی به عنوان ظرفیت اکوسیستم‌ها برای فراهم آوردن فرصت‌های تفرجی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، مشاهده گیاهان و جانوران، دویدن و ورزش در فضای باز تعریف شده است. با توجه به اهمیت خدمات اکوسیستم، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و کمی‌سازی خدمت تفرج در شهرستان بهبهان انجام شد.مواد و روش‌ها: در این پژوهش برای تهیه نقشه کاربری اراضی سال 1400، از تلفیق تصاویر لندست 8 و سنتیل 2 استفاده شد. تصویر مورد نظر با الگوریتم حداکثر احتمال در 12 طبقه تهیه شد. همچنین تفرج در فضای باز با روش طیف فرصت‌های تفرجی (ros) مدل‌سازی شد. در این مدل نقشه نهایی تفرج در 9 کلاس طبقه‌بندی می‌شود. این مدل تقریبا در همه بررسی‌های سیمای سرزمین قابل استفاده است و فرآیندی عملی همراه با اصولی است که مدیران را ملزم می‌کند تا مدیریت را از سه دیدگاه حفاظت از منابع، فرصت برای استفاده‌های عمومی و برآوردن شرایط مطلوب در منطقه توجیه نمایند. نتایج و بحث: نتایج عرضه خدمت اکوسیستمی تفرج در شهرستان بهبهان نشان می‌دهد که طبقه ششم (تامین متوسط– دسترسی سخت) و طبقه هشتم (تامین بالا– در دسترس) در وضعیت جاری به ترتیب بیشترین و کمترین پوشش سطح زمین را به خود اختصاص داده‌اند. مکان‌های شمال شرق منطقه به دلیل قرار گرفتن سد مارون و مناطق حفاظت شده شهرستان، دارای بالاترین پتانسیل تفرجی است.علاوه بر این، در این مکان‌ها فعالیت‌های انسانی و تجمع مناطق شهری وجود ندارد. در مرکز منطقه به دلیل تجمع مناطق شهری و شبکه جاده‌ها پتانسیل تفرجی از پایین‌ترین حد برخوردار است. همچنین قسمت‌هایی از جنوب و غرب منطقه دارای پتانسیل تفرجی نسبتا مطلوبی است. ترکیب پوشش منطقه در این قسمت‌ها شامل پهنه‌های آبی و مرتع پرتراکم است. با توجه به نتایج، فرصت‌های تفرجی تحت تاثیر توپوگرافی قرار گرفتند. زیرا در چشم انداز شمالی به دلیل طبیعت کوهستانی و سایر جاذبه‌های طبیعی (پهنه‌های آبی، جنگل‌ها و مناطق حفاظت شده)، فرصت‌های تفرجی بیشتری نسبت به مرکز و سایر قسمت‌ها وجود دارد که در ارتفاعات پایین‌تر واقع شده و عمدتاً توسط فعالیت‌های انسان پوشیده شده است. علاوه بر این، مکان‌هایی با تراکم جمعیت پایین و دور از مرکز شهری و جاده‌ها همیشه فرصت تفرجی بالاتری را نشان می‌دهند.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، درک اثرات محیط‌زیستی تغییر کاربری زمین و گسترش شهری بر خدمت اکوسیستمی تفرج ممکن است در دستیابی به نتایج مقرون به صرفه در آینده کمک کند. در این راستا سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهرستان بهبهان باید بر بهبود فرصت‌های تفرجی در منطقه مرکزی، جنوب، غرب و جنوب غربی تمرکز کنند. با توجه به اینکه خدمت اکوسیستمی تفرجی در شهرستان بهبهان در مکان‌های مختلف متفاوت است، بنابراین این نتیجه باعث برجسته شدن موارد مهمی در استفاده از ارزش خدمات اکوسیستم در برنامه‌ریزی‌های شهری و اولویت‌های سیاسی می‌شود.

modeling cultural ecosystem services (case study: recreational ecosystem services in behbahan county)

extended abstractintroduction: goods and services that are provided by ecosystems in favorable environmental conditions, for the welfare of humans, are called ecosystem services. recreational ecosystem service, which is in the category of cultural services, is one of the most valuable services in urban ecosystems, which increases the physical and mental health of the urban residents. recreational value is defined as the capacity of ecosystems to provide recreational opportunities such as walking, cycling, plant and animal viewing, running and outdoor sports. due to the importance of ecosystem services, the present study was conducted with the aim of evaluating and quantifying recreational services in behbahan county.materials and methods: in this study, a combination of landsat 8 and sentinel 2 images was used to prepare a land use map for 2021. the image was prepared with the maximum likelihood algorithm in 12 class. outdoor recreation was also modeled by the recreational opportunity spectrum (ros) method. in this model, the final recreation map is classified into 9 classes. this model can be used in almost all surveys of the landscape and it is a practical process with principles that force managers to justify management from the three perspectives of resource protection, opportunity for public use, and meeting favorable conditions in the region.results and discussion: the results of recreational ecosystem service supply in behbahan county show that the sixth category (medium provision - not easily accessible) and the eighth category (high provision - accessible) in the current situation have the highest and lowest land cover, respectively. the places in the northeast of the region have the highest recreational potential due to the location of the maron dam and the protected areas of the city. in addition, there are no human activities and aggregation of urban areas in these places. in the center of the region, due to the accumulation of urban areas and the network of roads, the recreational potential is at its lowest. also, parts of the south and west of the region have relatively favorable recreational potential. the composition of the area cover in these parts includes water areas and dense range. according to the results, recreational opportunities were affected by topography. because in the northern landscape, due to the mountainous nature and other natural attractions (water bodies, forests and protected areas), there are more recreational opportunities than the center and other parts which is located at lower altitudes and is mainly covered by human activities. in addition, places with low population density and far from the city center and roads always show a higher opportunity for recreation.conclusion: according to the results, understanding the environmental effects of land use change and urban sprawl on recreational ecosystem service may help to achieve cost-effective results in the future. in this regard, policymakers and planners of behbahan county should focus on improving leisure opportunities in the central, southern, western and southwestern regions. due to the fact that recreational ecosystem service in behbahan county is different in different places, thus, this result highlights the importance of using the value of ecosystem services in urban planning and policy priorities.