بررسی و تحلیل حساسیت ریسک مراکز دفن زباله بر آلودگی منابع پذیرنده آب استان خراسان شمالی

سابقه و هدف: آلودگی منابع پذیرنده آب در محل‌های دفن پسماند، مهم ترین خطر دفن زباله‌ها بر محیط زیست است. از این رو این پژوهش با دربرگیری شناخت ویژگی‌های منابع و آلاینده‌ها و محیط‌های تحت تاثیر آلودگی و نوع آن، ریسک اکولوژیکی (جامعه انسانی، فون و فلور طبیعی) را شناسایی نموده و تاثیرات آنها را با اولویت‌بندی جامع بررسی کرده است.مواد و روش‌ها: در این مطالعه کاربردی تلفیقی، طی یک فرآیند گام به گام و مرحله‌ای و با استفاده از اطلاعات و آمار موجود (از نظر زمانی و پهنه مکانی تحت تاثیر) شامل نمونه‌هایی از غلظت عناصر و ترکیبات شیمیایی و فیزیکی آلاینده با منشا پسماند شهری و فعالیت‌های ناشی از دفن زباله، تمامی انواع ریسک‌هایی که باید به آن­ها واکنش نشان داد شناسایی و سهم هریک از موثرها، اثرات و متاثرها بدست آمد. برنامه axure rp برای ترسیم نمودارهای محاسبات سطح ایمنی، خطر و بعد و فاصله آنها و تحلیل ریسک مورد استفاده قرار گرفت.نتایج و بحث: نتایج نشان داد ریسک اکولوژیک منابع پذیرنده در اطراف مرکز دفن بجنورد به عنوان مرکز منتخب استان خراسان شمالی در دامنه ریسک اکولوژیک کم قرار گرفته است. ریسک بیولوژیک ناشی از فلزات سنگین در حد متوسط بوده، و ریسک چرخه غذایی انسانی و پوشش جانوری و گیاهی در رتبه کم و بدون تهدید برای چرخه غذایی می‌باشد. شاخص ریسک آلودگی عوامل موثر در محاسبه برای خاکچال بجنورد با شرایط اجرایی جاری معادل 81%rm= برآورد شد. وضعیت این ریسک در دامنه بالای خطرات و در مرز مخاطرات قرار گرفته است.نتیجه‌گیری: با توجه به شناسایی و تحلیل انواع ریسک در اطراف خاکچال بجنورد، نقشه‌های هم‌ریسک، هم‌خطر و هم‌ایمن ترسیم شد که در نتیجه آن کانون‌های آسیب‌پذیر شناسایی و جهت کنترل و حفاظت از آن‌ها برنامه‌ریزی صحیح می‌تواند صورت گیرد. در واقع طراحی نقشه هم‌ریسک و منابع بالقوه و بالفعل آلودگی، نوع آلاینده و محیط هدف و تحت تاثیر با در نظر گرفتن دامنه زمانی می‌تواند مدیریت کیفی منابع را به شدت ارتقا داده و بانک اطلاعاتی موجود در کشور و استان را تکمیل وآماده برنامه‌ریزی‌های بلندمدت نماید.

investigating the risk sensitivity of landfill centers on the pollution of water-receiving sources in north khorasan province

introduction: pollution of water-receiving sources in waste disposal sites is the most important risk of waste disposal on the environment. therefore, this research has estimated the ecological risk (human society, natural flora and fauna) considering the characteristics of sources and pollutants, and its type. the risk analysis has examined their effects with a comprehensive prioritization.material and methods: in this integrated applied study, during a step-by-step process and using available information and statistics (in terms of time and spatial area affected), including examples of the concentration of elements and chemical and physical compounds of pollutants with the origin of waste urban and waste disposal activities, all types of risks were identified and the contribution of each of the effective, effects and affected was obtained. axure rp program was used to draw diagrams of safety level calculations, risk and dimension and their distance and risk analyses.results and discussion: the results showed that the ecological risk of receiving resources around bojnord burial center as the selected center of north khorasan province is in the range of low ecological risk. the biological risk caused by heavy metals is moderate, and the risk for the human food cycle and animal and plant cover is low and without threat to the food cycle. the pollution risk index of the effective factors in the calculation for the bojnoord landfill with current implementation conditions was estimated as rm=81%. the status of pollution risk index is on the verge of very high risk with potential environmental dangers.conclusion: according to the identification and analysis of the types of risk around the bojnord landfill, equal risk and equal safety maps were drawn, as a result of which vulnerable centers could be identified and proper planning can be done to control and protect them. in fact, the design of the co-risk map and the potential and actual sources of pollution, the type of pollutant and the target and affected environment, taking into account the time domain, can greatly improve the quality management of resources and complete the existing database in the country and province and prepare for long-term planning.