ارزش گذاری اقتصادی برخی از مهمترین خدمات اکوسیستمی جنگل‌های زاگرس

سابقه و هدف: تاکنون سهم اکوسیستم های جنگلی در اقتصاد جهانی و سلامت بشر به طور گسترده در علم و سیاست مورد شناسایی قرار گرفته است. در جنگل های گرمسیری و نیمه گرمسیری، خدمات چندمنظوره از جمله ترسیب کربن، تولید چوب و غذا، تنظیم آب و اکوتوریسم مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از تحقیق های مختلف نشان داده که کارکردهای تولید و ذخیره آب دارای اولویت بیشتر در میان دیگر کارکردها بوده است. با یک تاخیر معنی دار نسبت به دیگر کشورها، در ایران نیز مطالعات مختلفی در سال‌های اخیر بویژه در جنگل‌های شمال، در ارتباط با شناسایی و ارزش گذاری خدمات اکوسیستم به انجام رسیده است. این مطالعه در نظر دارد تا مهم ترین خدمات اکوسیستم موجود در چشم‌انداز جنگل‌های حوزه میشخاص استان ایلام شامل تولید آب، ذخیره کربن، جلوگیری از هدر رفت خاک و کارکرد تولیدی را مورد بررسی و ارزش گذاری اقتصادی قرار دهد. مواد و روش ها: در این مقاله 4 مورد از خدمات اکوسیستم جنگل‌های زاگرس در حوزه آبخیز میشخاص شهرستان ایلام از منظر اقتصادی مورد مطالعه و ارزش گذاری قرار گرفت. در این مطالعه برای محاسبه کارکرد تولیدی محصول های غیرچوبی جنگل مورد مطالعه از روش‌ ارزش گذاری مستقیم بازار (ارزش فعلی خالص)، و برای برآورد خدمات اکوسیستمی شامل تولید آب، جلوگیری از فرسایش خاک و ذخیره کربن به ترتیب از مدل تولید آب invest، روش تجربی epm اصلاح شده و محاسبه کربن کل (بیوماس هوایی، زیرزمینی، لاشبرگ و خاک) استفاده گردید. نتایج و بحث: کل ارزش گذاری اقتصادی خدمات بررسی شده برای منطقه، 549534 میلیون ریال به دست آمد، مجموع ارزش اقتصادی سالانه محصول های غیرچوبی جنگل‌های منطقه یعنی ارزش کارکرد تولیدی آن ها 38508 میلیون ریال و ارزش اقتصادی سالانه برای هر هکتار 9.37 میلیون ریال به دست آمد که نقش زیادی در اقتصاد خانوارهای بهره بردار در منطقه دارد. در این تحقیق، ارزش اقتصادی کارکرد تولید آب معادل 58.5 میلیون ریال برای هر هکتار از اکوسیستم جنگلی منطقه به دست آمد. همچنین مشخص شد که کارکرد تولید آب دارای بیشترین ارزش بین دیگر خدمات اکوسیستمی مورد مطالعه بود و 43.7 درصد از سهم ارزش گذاری خدمات را به خود اختصاص داد. در ارتباط با جلوگیری از فرسایش خاک نتایج نشان داد که در اکوسیستم جنگل مقدار فرسایش خاک 1.05 تن در هکتار نسبت به میانگین دیگر کاربری‌های حوزه کمتر است و سالیانه در هر هکتار از جنگل‌های منطقه میزان 1050 کیلوگرم در هکتار از هدر رفت عناصر خاک جلوگیری می شود، که دارای ارزش ریالی 22 میلیون ریال می باشد. بعبارت دیگر جنگل‌های منطقه مورد مطالعه قادر هستند مانع از تحمیل حدود 90604 میلیون ریال خسارات ناشی از فرسایش و هدر رفت خاک شوند. در هر هکتار از این جنگل ها 41.25 تن ذخیره کربن وجود دارد که با توجه به سطح زیر پوشش این جنگل ها کل مقدار ذخیره کربن 169442 تن بوده که دارای ارزشی معادل 180049 میلیون ریال می باشد و اهمیت این جنگل ها را نشان می دهد، از کل ارزش گذاری خدمات صورت گرفته در منطقه، 32.8 درصد آن مربوط به کارکرد ذخیره کربن بوده است. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق بیانگر آن است که خدمات و کارکردهای محیط زیستی جنگل‌های منطقه رایگان نیستند و ارزش و بهای اقتصادی به ظاهر نهفته ای دارند که بسیار مهم اند و دارای ارزش ریالی خیلی بیشتری نسبت به ارزش های بازاری و قابل تبادل در بازار (برداشت محصول های غیرچوبی) هستند.

Economic evaluation of some of the most important ecosystem services in Zagros Forests

Introduction: The contribution of ecosystems to the world’s economy and human wellbeing has been widely recognized in science and policy. In temperate and semitemperate forests, multifunctional services have been studied such as carbon storage, wood and food production, water regulation, and ecotourism. The results of various studies have shown that the water yield and storage functions are top priorities. With a significant delay after other countries, various studies have been recently carried out in Iran, especially in the northern forests, on the identification and evaluation of ecosystem services. This study intended to consider the most important ecosystem services, including water production, carbon storage, soil loss prevention, and production function, in Mishkhas forests of the Ilam Province. Material and methods: In this study, we used the direct market evaluation method (net present value) to calculate the forest production function and to estimate ecosystem services, including water yield, soil erosion, and carbon sequestration using the InVEST water production model, the modified EPM experimental method, and total carbon calculations (above ground, underground, litter, and soil biomass), respectively. Results and discussion: The total economic value of services was 549534 million Rials for the region. The total annual economic value of nonforest products in the forests of the region, or the value of their productive function, was 38508 million Rials and the annual economic value was 9.37 million Rials per hectare, which has a large role in the economy of utilizing households in the region. In this research, based on the calculations, the value of each hectare of the forest ecosystem for annual water yield was 5.58 million Rials. In this study, water yield function had the highest value among other ecosystem services and accounted for 43.7 percent of all the ecosystem services. Concerning the prevention of soil erosion, the results showed that in the forest ecosystem, soil erosion was 1.05 tons per hectare less than the average of other uses of the area, 1050 kg prevented from the soil waste by each hectare of the forest ecosystem, which has a value of 22 million Rials. In other words, the forests in the studied area were capable of preventing soil erosion damage about 90604 million Rials. Each hectare of these forests stored 24.25 tons of carbon that according to the coverage level of these forests, the total amount of carbon storage was 169442 tons, which is worth 180049 million Rials and shows the importance of these forests. In total, 32.8% of the total services evaluation in the region was related to the carbon storage function. Conclusion: The results of this study indicated that the services and functions of the forests of the region were not free and there is a seemingly latent value and cost that are very important and have a lot more value than marketable commodities (subproducts harvest).