مدلسازی احتمال وقوع و بررسی اثر مکانی عوامل موثر بر فرسایش گالی با استفاده از رگرسیون درختی تقویت شده

سابقه و هدف: فرسایش گالی یکی از انواع فرسایش آبی محسوب میشود که در طی پیشرفت این نوع فرسایش، زمینهای کشاورزی به شکل غیرقابل استفاده درمیآیند. با در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی و محیطی، عوامل متنوعی در ایجاد و گسترش فرسایش گالی تاثیر دارند. در تحقیق حاضر با توجه به گسترش شدید فرسایش گالی در منطقه ی جعفرآباد مغان و آسیب رساندن به زمینهای کشاورزی و مرتعی مرغوب، به مدلسازی احتمال وقوع و بررسی عوامل تاثیرگذار در رخداد فرسایش گالی در منطقه پرداخته شده است. مواد و روشها: در این مطالعه که در منطقه جعفرآباد مغان (قره دره) انجام پذیرفت، تاثیر فاکتورهای شیب، جهت شیب، انحنای شیب، ارتفاع، درصد رس خاک افق a ،درصد رس افق b ،درصد شن افق a ،درصد شن افق b ،میزان ماده آلی خاک سطحی، فاصله از جادهها و فاصله از رودخانه ها با استفاده از مدل رگرسیون درختی تقویت شده مورد بررسی قرار گرفت و همچنین نقشه پیشبینی فرسایش گالی منطقه نیز تهیه گردید. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که فاکتورهای فاصله از رودخانه، درصد شن افق a ،درصد رس افق a و همچنین میزان ماده آلی خاک سطحی به ترتیب با درصد تاثیر 16.3 ،13.1 ،11.4 و 10.4 ،بیشترین مشارکت را در احتمال رخداد فرسایش گالی داشتند. و همچنین کمترین تاثیر مربوط به جهت شیب و ارتفاع به ترتیب با5.4 و 5.5 درصد مشارکت بوده که میتواند به دلیل نبود تغییرات ارتفاعی چشمگیر در منطقه باشد. براساس نقشه پیشبینی مشخص گردید که 10.63 درصد از مساحت منطقهی مورد مطالعه در طبقه حساسیت بسیار زیاد قرار گرفته است. مقدار auc برای مدل رگرسیون درختی تقویت شده در این تحقیق0.81 محاسبه گردید که نشان دهنده تخمین خوب مدل در پیشبینی مناطق حساس به فرسایش گالی استنتیجه گیری: نتایج بهدست آمده از این تحقیق، نشان از تاثیر باالی ویژگی های سطحی زمین در شروع فرسایش گالی را دارد. با توجه به اینکه بیشترین تاثیر در احتمال رخداد فرسایش گالی مربوط به فاصله از رودخانه و ویژگی های خاک سطحی میباشد، میتوان با مدیریت آبراهه ها و گالی های رخ داده و همچنین افزایش دانش کشاورزان منطقه در مورد اهمیت مدیریت خاک و کشاورزی پایدار، میزان حساسیت زمینهای منطقه به فرسایش گالی را کاهش داد. نتایج بهدست آمده نشان از مناسب بودن مدل رگرسیون درختی تقویت شده برای انجام تحقیق های مشابه می باشد.

modeling the probability of gully occurrence and investigating the spatial effects of its drivers using the boosted tree regression

introduction: gully erosion is a subtype of water erosion that makes agricultural lands impracticable during its development. given the geographical and environmental conditions, various factors contribute to the development and expansion of gully erosion. in this study, due to the extensive expansion of gully erosion in jafarabad moghan, and damaging the agricultural lands and rangelands, the probability of gully occurrence and the spatial effects of its drivers has been investigated. material and methods: in this study, using a boosted regression tree model, the effect of the following factors on the gully occurrence were investigated: slope, aspect, plan curvature, altitude, clay content of horizon a, clay content of horizon b, sand content of horizon a, sand content of horizon b, surface organic matter, distance from roads, and distance from rivers. then, the susceptibility map of the gully erosion was created. results and discussion: the results showed that the distance from river, the sand content of horizon a, the clay content of horizon a, and the surface organic matter with 16.3%, 13.1%, 11.4% and 10.7%. respectively, were the most important influential factors on gully occurrence. on the other hand, aspect (4.5%) and elevation (5.5%) were the least important ones, which could be due to the lack of significant elevation shift in the region. based on the susceptibility map, 10.63% of the study area was classified as very sensitive to the gully erosion. the auc value for the boosted tree regression model was 0.81, which indicated a good model performance in the prediction of areas sensitive to gully erosion. conclusion: the results of this study showed the critical influence of surface soil properties on the gully erosion. considering the fact that the greatest effect on the probability of gully erosion was related to distance from the river and surface soil properties, it is possible to manage the lands susceptible to gully erosion by effective management of streams and existing gullies, and also by training the farmers and increasing their knowledge regarding gully erosion, land management, and sustainable agriculture. the results indicated the suitability of the boosted regression trees for similar studies.