بررسی همبستگی عامل های محیطی و جوامع پلانکتونی در تالاب فوق شور لیپار (شمال دریای عمان)

سابقه و هدف: آب‌های فوق شور دارای خصوصیات ویژه‌ای هستند که آن‌ها را به مدل مناسبی برای مطالعات اکولوژیک مبدل کرده است. تالاب لیپار یک پهنه آبی فوق شور واقع در جنوب شرقی ایران (شمال دریای عمان) است که مطالعات اندکی روی آن صورت گرفته و بنابراین اطلاعات مربوط به ویژگی های زیستی و غیر زیستی آن بسیار محدود است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییر های زمانی ساختار اجتماعات پلانکتونی تالاب فوق شور لیپار و تاثیر عامل های محیطی بر این تغییر ها به انجام رسیده است.مواد و روش‌ها: نمونه‌برداری‌های آب در سال 1396 و در سه فصل مانسون جنوب غربی، پس مانسون و پیش مانسون صورت پذیرفت. نمونه برداری آب بصورت سطحی و با استفاده از بطری های پلی اتیلنی جمع آوری شدند. بمنظور تراکم سنجی پلانکتونی 5 نمونه آب جمع آوری شد و نمونه‌های پلانکتونی موجود پس از تثبیت توسط محلول لوگول و با استفاده از میکروسکوپ نوری شمارش شدند. بمنظور تعیین غلظت مواد مغذی نیز نمونه‌های 250 میلی‌لیتری آب صاف شده و غلظت فسفات، سیلیکات و نیترات آن‌ها با استفاده از روش اسپکتروفوتومتری اندازه‌گیری شدند. اندازه‌گیری ویژگی های فیزیکوشیمیایی آب نیز در محل و با استفاده از سنجنده های قابل‌حمل صورت پذیرفت.نتایج و بحث: اجتماعات پلانکتونی مشاهده ‌شده در دوره مطالعه شامل fabrea salina henneguy ,1890 از رده heterotrichea،  dunaliella salina (dunal) teodoresco ,1905از رده chlorophyceae، pseudo-nitzschia. از رده bacillariophyceae و .spirulina از رده cyanophyceaeبود. الگوی تغییر های تراکم کل پلانکتون‌ها با حضور دو نقطه اوج تراکم در شهریورماه و آبان ماه مشخص شد و تفاوت در تراکم d. salinaو .spirulina sp بعنوان عامل های اصلی تغییر های زمانی ساختار اجتماعات پلانکتونی شناخته شد. اثر 5 عامل شوری، غلظت اکسیژن، نیتریت، سیلیکات و فسفات محلول در آب بر تعیین ساختار اجتماعات پلانکتونی منطقه معنی‌دار بود. نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر بیانگر سطح به نسبت پایین مواد غذایی، تنوع زیستی کم و همچنین نوسانات شرایط محیطی است. نرخ بالای تبخیر آب، محدودیت در ورودی آب شیرین و همچنین ورودی آب توسط جزرومد آب دریا و در نتیجه محدودیت مواد غذایی در دسترس می‌تواند از عامل های اصلی نقصان تولید های اولیه و تنوع زیستی پایین در این منطقه باشد. با توجه به افزایش فشار انسانی در اثر استحصال نمک از این تالاب، پایش هیدروبیولوژیک برای حفاظت بلندمدت از این تالاب ضروری بنظر می‌رسد.