شناسایی چشمه‌ ها و ردیابی مسیرهای ورود توفان ‌های گرد‌و‌غبار از منابع داخلی به کلان ‌شهر اراک با استفاده از مدل Hysplit

سابقه و هدف: کلان‌شهر اراک به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه‌خشک و مجاورت با کانو‌ن‌های مهم فرسایش بادی به‌ویژه تالاب کویری میقان با مشکل آلودگی هوا مواجه است و هم‌اکنون جزء 8 شهر آلوده کشور است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی چشمه‌ها و ردیابی مسیر ورود گرد‌و‌غبار از منابع داخلی به کلان‌شهر اراک با استفاده از مدل hysplit و مقایسه نتایج با مدل naaps و تصاویر ماهواره‌ای modis است.مواد و روش‌ها: این پژوهش با استفاده از مدل hysplit، مدل naaps، تصاویر ماهواره‌ای modis و داده‌های هواشناسیgdas مربوط به مرکز ncep برای 22 ژوئن سال 2016 (2 تیر ماه 1395) انجام شد. مدل‌سازی از روش ردیابی پس‌گرد برای تعیین مسیر حرکت ذرات گرد‌و‌غبار در 3 ایستگاه با 3 ارتفاع 10، 200 و 500 متر اجرا شد.نتایج و بحث: نتایج نشان می‌دهد که اغلب مسیرهای به‌دست‌آمده نه تنها از کویر کاشان و اراضی بیابانی قم گذشته و منشاء توفان گرد‌و‌غبار ذکر ‌شده، بلکه تالاب کویری میقان و اراضی بیابانی اطراف آن به‌عنوان چشمه و کانون گرد‌و‌غبار کلان‌شهر اراک هستند. مسیر رو به جلوی گرد‌و‌غبار از تالاب کویری میقان، کویر کاشان و اراضی بیابانی قم تا فاصله بیش از 400 کیلومتر به سمت شمال غرب کشور انتقال می‌یابد و کیفیت هوای شهرهای اراک، شازند، همدان و حتی سنندج را تحت تاثیر قرار می‌دهد.نتیجه‌گیری: این نتایج مطابقت خوبی با عمق اپتیکی گرد‌و‌غبار و میزان گرد‌و‌غبار سطحی بر اساس مدل naaps و میزان غلظت ذرات معلق در شهرهای مسیر انتشار گرد‌و‌غبار و همچنین منطبق با بررسی‌های گذشته بر اساس سنجش از دور و فرسایش بادی داشته و بیانگر این است که مدل‌های عددی توانایی ردیابی مسیر و شناسایی چشمه توفان‌های گرد‌و‌غبار را دارند.