طراحی مدل نقشه شناختی فازی عوامل موثر بر عملکرد طرح‌های‌ توسعۀ خوشه کسب‌ و کار ایران

مدل توسعۀ خوشه‌های کسب‌و‌کار، شیوه نوینی است که در دو دهه اخیر به منظور توسعه و توانمندسازی بنگاه‌های کوچک و متوسط به‌کار گرفته شده است. بسیاری از کشورها اعم از توسعه ‌یافته و در حال توسعه از این مدل توسعه‌ای برای دستیابی به اهداف توسعۀ منطقه‌ای و ارتقای سطح کیفی و کمی کسب ‌و‌ کارهای مزیت‌دار خود که در یک منطقه جغرافیایی مستقر می‌باشند بهره گرفته‌اند. در این پژوهش به بررسی عوامل موثر بر عملکرد طرح‌های‌ توسعۀ خوشه کسب‌ و کار در ایران با استفاده از تکنیک تحلیل تم و تکنیک نقشۀ شناختی فازی پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات به صورت مصاحبه و پرسشنامه و دورۀ زمانی پژوهش از سال 1397 تا سال 1400 و در گسترۀ کشور ایران تمامی استان‌هایی که طرح‌های توسعۀ خوشه کسب‌ و کار در آنها اجرا گردیده می باشد. بر اساس مدل نقشه شناختی فازی به‌دست آمده، مهمترین عامل اثرگذار بر عملکرد طرح‌های توسعۀ خوشه کسب‌ و‌ کار، تامین مالی طرح‌ها و مهمترین عامل اثرپذیر، افزایش اقدامات مشترک می‌باشد. در انتها نیز، بر اساس شناسایی مهمترین عوامل اثرگذار و اثرپذیر، سناریو‌های رو به عقب و رو به جلوی مرتبط با عملکرد طرح‌های‌ توسعۀ خوشه کسب‌ و کار مورد بررسی قرار گرفت.

fuzzy cognitive map model for analyzing factors influencing the performance of business cluster development initiatives

the business cluster development model is a new method that has been used in the last two decades to develop and empower small and medium enterprises. many countries, both developed and developing, have taken advantage of this development model to achieve regional development goals and improve the quality and quantity of their advantageous businesses located in a geographical area. in this research, the factors influencing the performance of business cluster development in iran have been investigated using theme analysis and fuzzy cognitive map techniques. the data was collected using open interview tools and questionnaires. the present research encompasses the period from 2018 to 2021 and focuses on iran, specifically examining all provinces where business cluster development plans have been enacted. based on the model obtained from the fuzzy cognitive map method, the most important factor that affects the performance of business cluster development initiatives is financing of the plans and projects. on the other hand, the most crucial factor for effectiveness is the augmentation of collaborative efforts. finally, based on the identification of the most important affected and influencing factors, backward and forward scenarios related to the performance of business cluster development plans were examined.