مدلی برای تبیین نقش رهبری اشتراکی در بهره‌وری شرکت‌های دانش‌بنیان

توجه دولت‌ها به اقتصاد دانش‌بنیان و ظهور گسترده شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین خلق ارزش بر پایه دانش و اهمیت یافتن نیروی کار دانشی در سازمان‌ها، شیوه‌های نوین رهبری و مدیریت متناسب با موقعیت خاص این شرکت‌ها را می‌طلبد. در نظریه رهبری متناسب با نیروی کار دانشی که خواهان مراتبی از استقلال بوده، در محیط‌هایی با پیچیدگی بالا و در هم تنیدگی نقش‌ها مشغول به کار می‌باشند، رهبری اشتراکی به‌عنوان عامل افزایش عملکرد فردی، اثربخشی تیم‌ها و افزایش بهره‌وری در سازمان‌ها پیشنهاد شده است. این پژوهش با هدف واکاوی پیامدهای رهبری اشتراکی در شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین تعیین متغیرهای موثر بر فرآیند اجرای این سبک رهبری در شرکت‌های دانش‌بنیان صورت پذیرفت. این تحقیق، به لحاظ هدف از نوع تحقیقات توسعه‌ای و کاربردی و به لحاظ روش از نوع تحقیقات توصیفی است که به روش آمیخته اکتشافی انجام شد. مدیران و کارکنان شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند. در بخش کیفی، نمونه‌گیری به روش هدفمند انجام و حجم نمونه براساس رسیدن به اشباع نظری تعیین شد. در بخش کمّی نیز نمونه‌گیری به روش در دسترس انجام شد. در خلال هیجده مصاحبه انجام شده، نتایج رهبری سازمانی در سطح فردی با افزایش انگیزش، تعهد سازمانی، رضایت شغلی و توسعه مهارت‌ها، در سطح تیمی انسجام گروهی، توانمندسازی تیمی و هویت گروهی و در بعد سازمانی بهره‌وری، یادگیری سازمانی و نوآوری احصا شد. همچنین در این مورد، اشتراک دانش به‌عنوان متغیر میانجی شناسایی شد. این عوامل با داده‌های به‌دست‌آمده از 127 پرسشنامه الکترونیک که با تکنیک حداقل مربعات جزئی تحلیل شدند، نیز تایید شد.

a model for explaining the role of shared leadership in the productivity of knowledge-based companies

the knowledge-based economy and the widespread emergence of knowledge-based companies as well as the creation of knowledge-based values and the importance of the knowledge worker in organizations have attracted the governments’ attention which in turn has lead to new styles of leadership and management be tailored to the specific conditions of these companies. in the leadership literature, corresponding to the knowledge worker who wants a degree of independence and works in environments with high complexity and task interdependence, shared leadership has been suggested as a predictor of enhancing individual performance, team effectiveness and increasing productivity in organizations. hence, the present study was conducted to investigate the consequences of shared leadership in knowledge-based companies and to determine the variables affecting the implementation of this leadership style in knowledge-based companies. this descriptive research was developmental and applied in terms of purpose and had an exploratory mixed method design. the statistical population of the study consisted of the managers and employees of knowledge-based companies in the field of information and communication technology. in the qualitative part, sampling was performed in a purposeful and judgmental manner and the sample size was determined based on theoretical saturation. in the quantitative part, sampling was done through convenience sampling procedure. during 18 interviews, the outcomes of organizational leadership, at the individual level, were found to be increasing motivation, organizational commitment, job satisfaction and skill development, at the group and team level, group cohesion, team empowerment and group identity, and at the organizational level, productivity, organizational learning and innovation were identified. moreover, knowledge sharing was identified as a mediating variable. these findings were also confirmed by the data obtained from 127 electronic questionnaires using the partial least squares (pls) technique for analysis.