گونه شناسی طرح‌ و نقش‌ قالی شهرستان ملایر

شهرستان ملایر مهمترین مرکز قالی‌بافی استان همدان می‌باشد، فرهنگ قالی‌بافی در این منطقه با زندگی مردم آمیخته شده و تاثیرات بسیاری از فرهنگ مردم منطقه را در خود جای داده است، به‌طوری که ملایر را می توان به عنوان یکی از قطب‌های مهم قالی‌بافی به در غرب کشور را نامید؛ چرا که قالی‌ها و قالیچه‌های این منطقه دارای طرح‌ها و نقوش منحصر به فرد و شناسنامه داری هستند که اکثراً به سبک روستایی تولید می‌شوند. اگرچه تا حدودی الگوبرداری‌هایی از طرح ها و نقوش برخی مناطق همجوار از جمله اراک و بیجار نیز در بافته‌های ملایر قابل ردیابی است. مسئله اصلی در این پژوهش شناسایی و معرفی ویژگی‌های فرمی طرح‌ها و نقوش رایج و اصیل قالی‌ها و قالیچه‌های منطقه ملایر است. نوع پژوهش توصیفی و روش اجرای آن توصیفی-تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و میدانی (در قالب مصاحبه و کارت مشاهده) می‌باشد. نتایج این پژوهش آشکار ساخت که  نقوش قالی‌ها و قالیچه‌های ملایر غالباً در فرم های شکسته و هندسی، در قالب الگوهای طرحیِ اصیلی چون؛ نقش ماهی که در بسیاری از مناطق با پیشوندهایی نظیر چهار، سگ، رودباری، علمدار و هراتی به کار می‌رود(ویژه مناطق تک پود باف)، نقش چهارچنگ، نقش پیچ جوزان، نقش شال ماهی (ویژه مناطق دو پود باف)، نقشه پنجه نباتی و نقش برجسته در زمینه‌های رنگی لاکی، سفید و سرمه‌ای قابل شناسایی هستند.  

typology of carpet design and patterns of malayer

malayer county is the most important center of carpet weaving in hamadan province. the culture of carpet weaving in this region is intertwined with the lives of the people and has absorbed many influences from the local culture. as such, malayer can be considered one of the significant hubs of carpet weaving in the western part of the country, as the carpets and rugs from this area feature unique and distinctive designs that often reflect rural styles. although there are some influences from the patterns and motifs of neighboring regions such as arak and bijar, they can still be traced in malayer’s weavings. the main issue in this research is to identify and introduce the formal characteristics of the common and authentic designs and motifs of carpets and rugs in the malayer region. the type of research is descriptive, and the method of implementation is descriptive-analytical, with data collection conducted through library research and fieldwork (in the form of interviews and observation cards). the results of this research revealed that the motifs of malayer’s carpets and rugs are predominantly in broken and geometric forms, featuring original design patterns such as: the fish motif, which is used in many regions with prefixes like four, dog, riverbank, standard bearer, and herati (specific to single-ply weavings), the four-claw motif, the twisted walnut motif, the fish shawl motif (specific to double-ply weavings), the plant claw pattern, and raised motifs in color backgrounds of lacquer red, white, and navy blue.