ارزیابی مشخصه های رنگی و خاصیت ضد باکتری نخ پشمی رنگرزی شده با برگ تعدادی از گیاهان بومی استان فارس

در دهه ی گذشته، رنگزاهای طبیعی زیست‌سازگار با خواص ضد‌میکروبی جهت حفاظت از الیاف رنگرزی شده در فرش های دستبافت در مقابل میکروارگانیسم‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. در این پژوهش، از برگ 6 گیاه بومی استان فارس اعم از بادام کوهی (ارژن)، پسته کوهی (بنه)، انجیر کوهی، آویشن شیرازی، انگور عسکری شیرازی و گردو به عنوان رنگزای طبیعی برای رنگرزی پشم در حضور هشت دندانه فلزی مختلف استفاده شده است. طیف‌های انعکاسی نمونه های رنگ‌ شده به وسیله دستگاه اسپکتروفوتومتر انعکاسی مورد بررسی قرار گرفت. علاوه براین، مشخصه‌های رنگی، روشنایی نمونه‌های رنگ شده، تنوع فام‌های رنگی در حضور دندانه‌های مختلف، ثبات‌نوری و شستشوی نمونه‌ها و همچنین خاصیت ضد باکتری پشم رنگرزی شده ارزیابی شد. نتایج اسپکتروسکوپی انعکاسی نشان داد که الیاف رنگ شده با برگ گیاهان بادام کوهی (ارژن)، انگور، آویشن و انجیر مقادیرa* منفی وb* مثبت داشتند که تایید کننده ته رنگ سبز و زرد آنهاست. در حالیکه، الیاف رنگ شده با برگ درختان بنه و گردو مقادیرa* وb* مثبت داشتند که ته رنگ قرمز و زرد این نمونه ها را اثبات می‌کند. الیاف پشم رنگ شده با برگ بادام کوهی (ارژن)، انجیر و آویشن در حضور دندانه‌های فلزی مختلف بیشترین تنوع فام را ایجاد کردند. فام‌های عاجی، کرم، سبز، قهوه ای، زیتونی، نارنجی، آجری و بنفش بر روی الیاف پشم در حضور برگ این گیاهان به همراه دندانه‌های مخلتف ایجاد شد. ثبات نوری و شستشویی الیاف رنگ شده با تمام رنگزاهای ذکر شده قابل قبول بودند. پشم رنگرزی شده با عصاره برگ آویشن و بنه حداکثر درصد بازداری (99%) را در مقابل دو نوع باکتری اشرشیا‌کلی و استافیلو‌کوکوس‌آرئوس نشان داد. 

evaluation of color characteristics and antibacterial properties of wool yarn dyed with the leaves of some native plants of fars province

in the last decade, biocompatible natural dyes with antimicrobial properties have been given much attention to protect dyed fibers in handwoven carpets against microorganisms. in this research, the leaves of 6 native plants of fars province, including amygdalus scoparia (arjan), pistacia atlantica (baneh), carica ficus, shirazi thyme, shirazi askari grape (vinifera) and juglans, were used as natural dyes for wool dyeing in the presence of eight different metal mordants. the reflective spectra of the dyed samples were analyzed by a reflective spectrophotometer. in addition, the color characteristics, the brightness of the dyed samples, the variety of color shades in the presence of different mordents, washing and light fastness as well as the antibacterial properties of the dyed wool were evaluated. the results of reflection spectroscopy showed that dyed samples with the leaves of argan, grape, thyme and fig plants had negative a* and positive b* values, which confirms their green and yellow undertones, while, dyed samples with the leaves of baneh and juglans trees had positive a* and b* values, which proves the red and yellow undertones of these samples. wool fibers dyed with argan leaves, figs and thyme in the presence of different metal teeth created the most variety of colors. ivory, cream, green, brown, olive, orange, brick and purple colors were created on wool fibers in the presence of the leaves of these plants along with different mordents. the light and washing fastness of dyed samples with all the mentioned dyes were acceptable. wool dyed with thyme and pistacia atlantica leaves extract showed the maximum percentage of inhibition (99%) against two types of bacteria, escherichia coli and staphylococcus aureus