گونه شناسی هویت زمان در فرش قاجار بر اساس هرمنوتیک فلسفی گادامر

زمان، مفهوم و چگونگی ادراک و بیان آن، از مقولات مورد توجه در حوزه های مختلف اندیشه بشری است. نحوه نگرش به زمان، سبب گردیده تا آرای مختلفی در باب ماهیت آن ارائه شود. هنرمندان فرش در عصر قاجاریه، متاثر از روند تحولات در زمینه های گوناگون، تجارب جدیدتری را در نقش پردازی، نسبت به ادوار گذشته حاصل نمودند و در مواجهه با پدیده هایی چون زمان بر اساس جهان ذهنی و عینی خود و با توجه به ظرفیت های فرش، به بازنمایی آن پرداختند. مساله این پژوهش تاویل و فهم زمان در طرح و نقش فرش قاجار به مثابه یک متن تک رسانه ای، مبتنی بر گزاره «فهم» در رویکرد هرمنوتیک فلسفی گادامر است. مبتنی بر ضرورت شناخت وجوه مختلف فرش، از جمله ظرفیت بازنمایی و دلالت های معانی طرح و نقش فرش، هدف این مقاله، شناسایی زمان، کیفیت و هویت گونه های آن در فرش قاجار می باشد. مهم ترین سوالات این پژوهش عبارتند از: بازنمود زمان در فرش قاجار چگونه است؟ فهم زمان و هویت گونه های آن در فرش قاجار، براساس هرمنوتیک فلسفی گادامر چگونه قابل تبیین است؟ برای دستیابی به پاسخ سوالات پژوهش، طرح و نقش پنج تخته از فرش قاجار به عنوان نمونه پژوهشی، با روش غیراحتمالی انتخاب و بر مبنای روش تحلیل محتوا مطالعه شده اند. ماهیت این پژوهش، بنیادی، در قالب پژوهش های کیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای- اسنادی و مشاهده آثار و ابزار جمع آوری اطلاعات، فیش تحقیق و تصاویر است. بر اساس نتایج حاصله زمان در فرش قاجار از نظر ماهیتی به دو صورت کیفی و کمّی با نشانه های مرتبط، ثبت شده است. وقایع آئینی، اندیشه ها و روایات اساطیری، نوشتارهای مختلف، ایجاد حرکت و توالی زمان با استفاده از تقابل های مکانی، عناصر تجسمی، خوانش نوشتارها، سطح بندی اثر، روایت و عناصر آن، استفاده از نمادهای ارجاع دهنده به زمان، از پیش فهم های مولد زمان هستند و با دلالت های صریح و ضمنی و بازخوانی متون غایب در اثر، تداعی ذهنی و فهم شهودی از گونه های زمان  در فرش را موجب می شوند. همچنین گفتمان های مسلط در دوره قاجار بر نحوه مواجهه جامعه و هنرمند فرش با زمان و گونه های آن، موثر بوده اند. قدرت و اقتدار شاهانه، باستان گرایی (ملی گرایی)، سنت گرایی، تجددگرایی (نوگرایی)، اسطوره و مذهب از مهم ترین این گفتمان ها هستند.

typology of the time identity in qajar carpet based on gadamer's philosophical hermeneutics

time, its concept, and its way of perception and expression are among the topics of interest in different fields of human thought. the way of looking at the time has caused to various opinions about its nature.the carpet artists of the qajar era, influenced by the process of transformations in different fields, acquired new experiences in designing than in previous periods. faced with phenomena like time, artists represented it according to their subjective and objective universe and the capacities of the carpet.the problem of this research is the interpretation and understanding of time in the design and pattern of the qajar carpet as a text medium, based on the proposition of understanding in gadamer’s philosophical hermeneutic approach. based on the necessity of knowing the different aspects of carpets, including the representational capacity and implications of the meanings of the design and pattern of carpets, the purpose of this article is to identify the time, quality, and identity of its types in qajar carpets.the main questions for this research are: what does the representation of time look like in the qajar rug? how to explain the understanding of time and the identity of its types in the carpet of qajar based on the philosophic hermeneutic of gadamer? to get answers to the research questions, the five samples of the qajar carpet pattern were selected by a non-probability method and studied based on the content analysis method. the nature of this research is basic in terms of qualitative research. the method of data collecting is the documentary- library and artworks observation, and the means of collecting information are research sheets and pictures. based on the findings, time on the qajar carpet was recorded qualitatively and quantitatively with related signs.ritual events, mythological thoughts, and traditions, different writings, creating movement and time sequence using spatial contrast, visual elements, reading writings, leveling the work, narrative and its elements, using symbols referring to time, they are one of the generative preconceptions of time.and with denotation and connotation signification and the re-reading of texts absent from the work, they cause mental association and intuitive understanding of the types of time on the carpet. in addition, the dominant discourses in the qajar period were effective in the way that society and the carpet artist faced the times and its types.king power and authority, nationalism, traditionalism, modernism, myth and religion are among the most significant of these discourses.