تحلیلی بر نقوش گلیم شهرستان کوهدشت و عوامل موثر بر پیدایش آن‌ها

دست‌بافته‌های گلیم به عنوان یک هنر دستی زنانه در برخی از مناطق عشایری و روستایی ایران رواج دارد. این هنر، دارای تنوعی از بافت و نقوش بوده که در برخی از نقاط، مشخصۀ فرهنگ همان منطقه است. یکی از هنرهای رایج در استان لرستان، بافت گلیم با استفاده از نقوش سنتی می‌باشد که در گذر زمان دستخوش تغییرات گوناگونی شده است. از ویژگی‌های بارز این هنر در این منطقه تقارن، تنوع، انتزاعی و گرافیکی بودن نقوش می‌باشد. نقوش گلیم‌های لرستان مجموعه‌ای از دست‌بافته‌ها است که در طول سالیان متمادی؛ اعتقادات، باورها و آداب و رسوم را که نسل به نسل به آن‌ها رسیده، در خود جای داده است. هدف اصلی این پژوهش مطالعه مهم‌ترین نقوش به کار رفته در روی گلیم های شهرستان کوهدشت با تاثیر پذیری از فرهنگ مردم منطقه و همچنین عوامل موثر در پیدایش آن‌ها می‌باشد. سوال اصلی این پژوهش بدین صورت مطرح می‌گردد که دست بافته‌های گلیم در این منطقه به چند گونه تقسیم می‌شوند؟ و کدام عوامل در ایجاد تزئینات و پیدایش نقوش گلیم موثر بوده اند؟ روش تحقیق در این پژوهش، به صورت توصیفی–تحلیلی می‌باشد و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی است و به تحلیل کیفی نمونه‌های مورد مطالعه می‌پردازد. براساس نتایج مطالعات، مهم‌ترین نقوش بافته شده بر روی گلیم‌ها عباتنداز؛ نقوش آیینی و اسطوره‌ای (نقش سرو، درخت زندگی همراه با گوزن، الهه زن، کوه)، نقوش حیوانات و مرغان (بزکوهی، اسب، خروس، اردک)، نقوشی یادمانی از سوگ و سور (رقص)، نقوش گیاهی و نقوشی برگرفته از اعتقادات مذهبی (نقش حوض)، همچنین می‌توان گفت اکثر نقوش به کار رفته برروی این دست‌بافته‌ها با الهام از نقوش مفرغ‌های لرستان بوده که به صورت پیوسته تا به امروز ادامه داشته است.

an analysis of the kilim designs of koohdasht city and the factors affecting their emergence

kilim handicrafts are common women’s craftworks in some nomadic and rural areas of iran. these handicrafts have various textures and patterns in different parts of the country, which in some parts are representative of the culture of that region. one of the common arts in lorestan province is kilim weaving, using traditional patterns that have undergone various changes over time. some of the prominent features of this art in this region ar symmetry, variety, abstraction, and graphicity of the designs. the designs of lorestan kilims have been indicants of the people’s beliefs, convictions and traditions which have been passed down from generation to generation, for many years. the main purpose of this study is to investigate the patterns of lorestan kilim and the effective factors of their emergence. the main purpose of this study is to study the most important designs used on the carpets of kuhdasht city with the influence of the culture of the people of the region and also the effective factors in their emergence. the main questions of this research are posed as follows; how many types of hand-woven kilims are in this region? and which factor has been effective in the emergence of lorestan kilim’s patterns and designs? the research method of this study is descriptive-analytical. data collection method of the study is library and field. this study deals with qualitative analysis of the studied samples. the results of this study indicate that the patterns woven in lorestan kilims are as following: ritual and mythological motifs (cypress, the tree of life (pine) along with chamois, the mother goddess, mountain), animal and bird motifs (chamois, horse, rooster, duck), motifs of banquets and mourning ceremonies (dance), plant motifs and motifs derived from religious beliefs (patterns of the howz). it can also be said that most of the designs used in these handicrafts have been continually inspired by the designs of lorestan bronze up to this day.