شناسایی دلایل و چگونگی ارتباط دربار صفوی با نظام تولید قالی (با تاکید بر زمینه های ارتباط هنرمندان عرصۀ کتاب آرایی و تولید منسوجات با طراحی قالی)

حکومت صفویه را می توان بنیانگذار دولت به معنی اجتماعی آن دانست که به واسطۀ آن در سایۀ یک ساختار اداری نسبتاً متمرکز، موسسات و مناصبِ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و مذهبی ای به فعالیت مشغول بودند که تا قبل از آن جایگاه رسمی ای در حکومت ها و دربارها نداشتند. همچنین در این دوره با سیاست گذاری های فرهنگی مناسب و امنیت نسبی شهرها و روستاها، زمینه های لازم برای شکوفایی و رونق بسیاری از هنرها و فنون فراهم آمد و قالی یکی از شاخص ترین این هنرها بود. هدف اصلی در این مقاله واکاوی جنبه های مختلف اهمیت قالی برای دربار صفوی و به تبع آن شناسایی انواع مختلف ارتباط حکومت مرکزی با تولید این محصول است. رویکرد پژوهش تاریخی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی می باشد. برای نیل به اهداف پژوهش، ضمن استناد به منابع تاریخی و پژوهشی معتبر، نمونه قالی های آن دوره نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. در روند انجام این پژوهش، اهمیت فعالیت پیشه های مرتبط با تولید و عرضۀ قالی در دورۀ صفوی و دلایل نظارت حکومت بر آنها از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفت و نقش مستقیم و غیر مستقیمِ مناصبی همچون باشی , مُشرف در این فرایند روشن گردید. همچنین با بررسی و تحلیل نمونه قالی های تولید شده در آن دوران، و نیز واکاوی اسناد و مدارک بر جای مانده، می توان وجود روابطی حرفه ای میان هنرمندان فعال در عرصۀ کتابت و طراحی منسوجات با جامعۀ تولید کنندۀ قالی های درباری را بازسازی نمود.

identifying the reasons and how the safavid dynasty related to the carpet production (with an emphasis on communication of book designing artists and carpet designing ones)

safavid ruling dynasty may be considered as a founder of the social government which caused the establishments and social, political, economic and religious offices were active under the protection of a relatively centralized administrative structure. they had already no any formal position in governments and courts. in this period, appropriate cultural policy-makings and relative security of cities and villages provided necessary bases in order to thrive many arts and techniques. carpet weaving was one of these most significant arts. the main purpose of this article is to analyze the various aspects of the importance of carpets for the safavid court and, consequently, to identify the different types of relationship between the central government and the production of this product. the research uses a historic approach and an analytic-descriptive method. to achieve the purpose of the research, in addition to valid historical and research sources, samples of carpets of that period have also been studied.in the process of conducting this research, the importance of the activities related to the production and supply of carpets and the reasons for supervising them were examined from four aspects: religious and social, commercial, tax and artistic income.. then, a direct and indirect role of the officials like bashi and moshrif  became clear in this process. furthermore, by studying remained documents, it is possible to reconstruct the existence of professional relations between artists active in the field of writing and book decoration with the society that produces court carpets.