مطالعه ی نقوش بومی پشتی های شهرستان گناباد در دوره معاصر

پشتی‌ها، بافته‌های پرزدار کوچکی هستند که پس از بافت،  آماده‌شده (با الیافی مانند پنبه یا پرز قالی پر می‌شوند)و به‌عنوان تکیه‌گاه در پذیرایی‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند. به علت فقدان تحقیقات جامعی درباره آثار داری بافته‌شده در شهرستان گناباد این مقاله با شیوه پژوهشیتوصیفی باهدف رسیدن به دسته‌بندی و بازشناسی نقوش پشتی های گناباد و پژوهش در معنا و مفهوم آن‌ها به بررسی این آثار پرداخته و نقوش بکار رفته بر آثار این منطقه را مورد واکاوی قرار داده است. تلاش شده است پس از انجام مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی پاسخی برای این سوال یافت شود که چه طبقه بندی می‌توان برای آثار بافته‌شده در قالب نقوش محلی ارائه داد؟ نقش فرهنگ، آداب‌ورسوم و سنت‌های رایج بر روی این آثار چیست؟ یافته‌ها نشان می‌دهد علاوه بر نقوش بلوچ، عرب و ترکمن که ره‌آورد مهاجرت، تهاجم و یا کوچ بدین خطه از خراسان بوده، نقوش محلی برگرفته از آداب و باورها و اقلیم منطقه، نقش بسزایی در این بافته‌ها دارد. نقوش محلی را می‌توان در پوشش گیاهی اقلیم مانند گل‌های وحشی،  محمدی، زعفران و لاله و نیز گندم و جو جستجو نمود. از درختان به سرو، کاج و بید مجنون اشاره کرد که همگی نقوش گیاهی نمادی از استقامت، زیبایی و آرزوی برکت و روزی‌اند. نقوش جانوری در قالب بز، آهو و قوچ نشانه سرسختی و استواری و شیر نمادی از آیین مذهبی عاشوراست. در پرندگان می‌توان خروس و کبوتر را نشانه سحرخیزی و پیام‌رسان در مردم خطه کویر دانست اگرچه کبک، قرقاول، گنجشک و ... نیز مشاهده شدند. نقوش انسانی در جایگاه پیشه و کار مردم، اعتقادات و آرزوی خوشبختی برای نوعروسان بر پشتی نقش زده‌شده‌اند.

Investigating Contemporary Local Motifs on poshtie in Gonabad City

Pillows are small fluffy woven fabrics that are prepared (filled with fibers such as cotton or rug fluff) and after that the fabric is used for leaning in the parties. Due to lack of comprehensive research on woven works in Gonabad town, this article aims to investigate and classify the motifs of Gonabad pillows and their meaning and implications, in a descriptive way, in order to achieve the categorization and recognition of motifs. After conducting library and field research, it has been attempted to find an answer to these question that: what can be categorized for local woven works? What is the role of culture, customs and common traditions on these works? The findings show that in addition to Baluchi, Arab and Turkmen motifs that are the result of migration, invasion or immigration to this part of Khorasan, local motifs derived from the customs and beliefs of the region play an important role in these textures. Local motifs can be found in the vegetation of climate such as wild flowers, Mohammadi, saffron and tulip, wheat and barley. Among the trees Cedar, Pine and Majnoon (insane) Willow could be pointed out and all the plant motifs are a symbol of endurance, beauty and desire for blessing and ailment. The animal motifs in the form of goats, deer and rams symbolize hardiness and perseverance, and lion is a symbol of the Ashura religious ceremony. Among birds, roosters and pigeons can be seen as being an early bird, and a messenger in the desert for people, although quail, pheasants, sparrows, and others are also found. Human motifs have played a role in the position of the business and the work of people, beliefs and the desire for happiness are the motifs for newly wed brides.