بررسی رابطۀ میان نقش و هندسه فرش ایرانی و هندسه و تناسبات فضای داخلی خانه، نمونه موردی: خانه‌های دوره قاجاریه و پهلوی شهر تهران

نشانه های تطبیق میان معماری و فرش ایرانی از منظر هندسه و تناسبات وجود دارد مبنی بر اینکه ابعاد فضای داخلی خانه و ابعاد فرش ارتباط تنگاتنگی با هم داشته اند. توجه به فرش در دو بعد طرح و ابعاد هندسی به عنوان عاملی مهم در شکل گیری ابعاد فضای داخلی خانه ایرانی بوده است. این پژوهش بر آن است با مطالعه رابطه میان نظام شکل گیری فضا های داخلی خانه (در دوران قاجار و اوایل پهلوی در تهران را) و ابعاد و هندسه فرش ایرانی را رمز گشایی نماید. در این راستا از روش توصیفی تحلیلی با تکیه بر فن تحلیل داده ها و همینطور مطالعات میدانی کتابحانه ای استفاده گردیده است. جامعه آماری تناسبات شاخص فرش در نواحی مختلف ایران شناسایی، سپس در تناسبات پلان خانه ها مورد ارزیابی قرار گرفته اند. با استفاده از فرمول کوکران 30 نمونه از خانه های تهران دورۀ قاجار و پهلوی در بافت تاریخی تهران به صورت تصادفی انتخاب گردیده اند که بتواند به درجه اطمینان یا دقت احتمالی مطلوب به سوالات پژوهش پاسخ دهند. دستور زبان های هندسی، سامانه های تولید کننده ای هستند که بر پایه مجموعه ای از قاعده های هندسی به طراحی منجر شده و بر مبنای قواعد هندسی کار می کنند. روش شناسی قوانین، تاویل پدیدار شناسی خانه های دوره قاجاری با روش ماکس ون منن است فلذا، کیفیت خانه های قاجاریه در این مقاله به عنوان یک پژوهش پدیدار شناسی بر مبنای تجربه زیسته در خانه استوار است. نتایج حاصل از تحلیل نمونه های موردی خانه های دوره قاجاریه و پهلوی شهر تهران نشان می دهد که در بیشتر خانه های تهران ابعاد اتاق خانه ها براساس (تناسبات طلایی ایرانی و یونانی)، (تناسبات بر اساس تزیینات سقف)، (تناسبات بر اساس ابعاد رایج فرش، با محاط شدن کف اتاق بر ابعاد فرش) غالب بوده، در اوایل دوران قاجار شکل گیری اتاق خانه ها بر اساس تناسبات طلایی ایرانی بوده سپس در اواخر دوران قاجار و دوران پهلوی تناسبات فرش به عنوان معیار اصلی شکل گیری خانه ها تاثیر گذار بوده است.

Investigating the relationship between the role and geometry of Iranian carpet and the geometry and proportions of the interior of the house, a case study: Qajar and Pahlavi houses in Tehran

There are signs of compatibility between Iranian architecture and carpet in terms of geometry and proportions that the dimensions of the interior of the house and the dimensions of the carpet are closely related. Attention to the carpet in two dimensions of design and geometric dimensions has been an important factor in shaping the dimensions of the interior of the Iranian house. This study aims to study the relationship between the system of formation of interior spaces of the house (during the Qajar and early Pahlavi in ​​Tehran) and the dimensions and geometry of the Iranian carpet to be deciphered. In this regard, descriptiveanalytical method based on data analysis technique as well as fieldlibrary studies has been used. The statistical population identified the proportions of carpet indices in different parts of Iran, then they were evaluated in the proportions of house plans. Using Cochran #39;s formula, 30 samples of Qajar and Pahlavi houses in Tehran in the historical context of Tehran have been randomly selected that can answer the research questions with the desired degree of reliability or possible accuracy. Geometric grammars are generative systems that lead to a design based on a set of geometric rules and work on geometric rules. The methodology of the laws is the phenomenological interpretation of the houses of the Qajar period with the method of Max Wennemann. Therefore, the quality of Qajar houses in this article as a phenomenological research is based on the experience lived in the house. The results of the analysis of case studies of houses of the Qajar and Pahlavi periods in Tehran show that in most houses in Tehran, the dimensions of the rooms of the houses are based on (Iranian and Greek golden proportions), (proportions based on the roof decorations). (Proportions based on the common dimensions of the carpet, with the floor enclosing the dimensions of the carpet) was predominant. In the early Qajar period, the formation of rooms was based on the golden proportions of Iran, then in the late Qajar and Pahlavi periods The title of the main criterion for the formation of houses has been influential.