تبیین زمینه‌های بروز تفاوت در شیوه‌های رنگ و نقطه نقشه‌های قالی اصفهان و تبریز

گستردگی جغرافیایی تولید قالی در ایران باعث شده است شیوه های متنوعی در جهت خوانا کردن طرح های سنتی و تبدیل آنها به نقشه های قالی به کار گرفته شود. امروزه دو شیوه متمایز و فراگیر در تهیه نقشه قالی های شهری ایران به پیشگامی اصفهان و تبریز رایج است. هدف این پژوهش تبیین علل بروز تفاوت در شیوه های رنگ و نقطه کاری نقشه های قالی این مناطق می باشد. بدین منظور نخست با مقایسه تطبیقی شیوه های رنگ و نقطه کاری نقشه های قالی اصفهان و تبریز، وجوه تفاوت آنها استخراج گردید. سپس دلایل بروز تفاوت ها، با تاکید بر عوامل ساختاری و فنی قالی های این مناطق مورد مطالعه کیفی قرار گرفت. نتایج نشان دادند، سبک های رایج طراحی و تولید در هر منطقه و میزان درک متقابل مجموعه عوامل انسانی درگیر در نظام تولید نسبت به کنش های همدیگر، نقش محوری در تغییر شیوه های رنگ بندی و نقطه کاری نقشه های قالی دارد. در شهر اصفهان سنت گرایی عوامل تولید قالی و پایبندی آنان نسبت به وضعیت نهادینه شده باعث تداوم استفاده از طرح های کلاسیک و سنتی در نقشه های قالی و پیرو آن عدم نیاز به ابداع شیوه های متنوع شده است. از طرفی گرایش ذاتی و تاریخی به نوآوری و تجدد در بین عوامل تولید قالی تبریز باعث شده است تا طراحان قالی این شهر تمام تلاش خود را در جهت شخصی سازی کنش ها با گرایش به استفاده از نقوش تزیینی واقع گرا و گل های ترکیبی و فرنگی انجام دهند. از این رو بدون تغییر در شیوه های سنتی رنگ و نقطه، این نقشه ها برای اکثریت بافندگان قالی قابل خوانش نخواهند بود. طراحان قالی تبریز برای حل این مشکل و با علمِ به توانمندی بافندگان خبره و باتجربه، اقدام به ابداع شیوه ها و تکنیک های متنوع جهت خوانا کردن نقشه ها نموده اند. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی است که با رویکرد کیفی و به صورت توصیفی-تطبیقی به انجام رسیده است.

An Explanation Study of the Causes of Difference in Coloring and Dotting Methods of Isfahan and Tabriz Carpet Cartoons

The geographical expand of carpet production in Iran, has caused to use of various techniques and methods in order to convert them to carpet design cartoons. Today, two distinct and inclusive methods are common in providing carpet cartoons for urban carpets weaving in Iran named Isfahan and Tabriz methods. The purpose of this research is an explanation of the causes of difference in the coloring and pointing cartoons of carpet designs in these two main carpet weaving regions. For this purpose, first, by comparative studying of the color and dotting methods of Isfahan and Tabriz carpet cartoons, the differences between them were extracted. Then, the reasons for these differences were studied with emphasis on the structural and technical factors of these two regions carpets. The results showed the common styles of design and production in each region and the level of mutual understanding of the complex human beings involved in the production system with respect to each otherchr('39')s actions plays a pivotal role in changing the color and dotting methods of carpet designs. Qua in Isfahan, persuasion to the existing situation and the traditionalism of producers and even audiences towards the institutional situation has led to the continued use of classic and traditional designs in carpet cartoons, and the consequently no need to invent different color schemes and design dotting. On the other hand, the intrinsic and historical orientation towards innovation and modernity among the human beings of Tabriz carpet producers has made the carpet designers to personalize their action with the tendency to use realistic motifs and hybrid flowers. Therefore, without changing the traditional color and dotting methods, these cartoons are not meaningful and readable for the majority of carpet weavers. To solve this problem, Tabriz Carpet Designers with the beforehand knowledge of the ability of wellexperienced and connoisseur weavers, have invented various methods and techniques to make readable their designs to these carpet weavers.