بررسی ارتباط نظام سرمایه‌داری با فرش‌بافی کرمان در دوره قاجار

فرش بافی مهمترین صنعت کرمان در اواخر دوره قاجار بود. این صنعت بیشترین نیروی کار را جذب کرد و بالاترین رقم صادرات کرمان را به خود اختصاص داد. عوامل متعددی در رونق فرش باشی کرمان موثر بودند. موثرترین عامل در رشد صنعت فرش بافی تقاضا و سرمایه گذاری خارجی بود. در پژوهش پیش رو با مراجعه به اسناد و منابع اصلی تاریخی، فرش بافی کرمان با ابزار تاریخی و روش توصیفی - تحلیلی به بحث گذاشته شده و در صدد است به این پرسش پاسخ دهد: چه ارتباطی میان نظام سرمایه داری و بازار جهانی با صنعت فرش بافی کرمان در دوره قاجار برقرار بود؟ یافته های پژوهش نشان داد که رشد فرش بافی ناشی از نوعی نظام تقسیم کار جهانی بود و بر اساس آن ایران در حاشیه نظام بازار جهانی قرار گرفت. تمرکز بر فرش بافی تا حدودی موجب رکود سایر صنایع شد و نیروی کار سایر صنایع جذب فرش بافی شدند. بنابراین فرش بافی در صدر صنایع ایران و کرمان قرار گرفت. میزان تجارت فرش کرمان در سال 19071906م/13251324ق، 21/53 درصد کل رقم صادرات کرمان را به خود اختصاص داد. این رقم در سال 19101909م/13281327ق به بیش از 5/99 درصد از رقم کل صادرات کرمان افزایش یافت. در سال منتهی به جنگ جهانی اول 19141913م/13321331ق صادرات فرش و شال کرمان به اروپا و امریکا از طریق بندرعباس 78/97 درصد صادرات کرمان بود.

Investigating the association between capitalist system and carpet industry in Kerman during Qajar period

Carpet weaving constituted the most important industry of Kerman province in the end of Qajars period. This industry attracted a large number of manpower and allotted itself the highest digit of export. There were many factories in flourishing carpet weaving of Kerman. The most effective factor in the prosperous of the industry was outer investing and foreign demand. In this investigation, the author on the bases of historical documents, texts and using descriptiveanalytical method set out to discuss about weaving of carpet in Kerman and want to response to the question; What was the association between the capitalist system and the global market with carpet industry of Kerman during the Qajar period? Findings of the study shows growth of carpet weaving ensued by a type of global division of labor and on the bases of it, Iran had placed on the edge of international business system. Concentration in carpet weaving declined partly the other industries and attracted manpower of other manufacturing. Therefore carpet weaving was placed in the pinnacle industries of Kerman and even Iran. Rate of carpet trade between years of 19061907/13241325 embraced 53/21 percent of the whole of Kerman rsquo;s export. This digit in the years 19091910 increased to over 99/5 percent and on the eve of WWI, in 19131914 export of Iranian carpet and shawl to Europe and America by Bander Abbas outlet elevated to 97/78 percent of Kerman rsquo;s trade.