بررسی فرش قاینات با تکیه بر اسناد تاریخی آستان قدس رضوی

ولایت قاینات یکی از مهمترین مراکز تاریخی تولید فرش در ایران است. در میان اسناد تاریخی تشکیلات آستان قدس رضوی که در ارتباط با تامین و نگه داری مفروشات حرم امام رضا (ع) می باشند، نام مناطقی مانند قاین، بیرجند و درخش مشاهده می شود. این مناطق از نظر جغرافیای تاریخی در ولایت قاینات قرار دارند و از مناطق مهم تولید فرش این ناحیه محسوب می شوند.با توجه به اهمیت تاریخی قاینات در تاریخ فرش ایران و اطلاعات مبهم موجود درباره مفروشات آن، به ویژه پیش از اواسط قرن 13 شمسی، این مقاله در تکمیل اطلاعات تاریخ فرش جنوب خراسان در سه دوره صفویه، افشاریه و قاجاریه حایز اهمیت است. بنابراین از اهداف این مقاله می توان به شناخت فرش قاینات در فاصله سال های 1022 تا 1340 قمری، انواع فرش های تولیدی این ناحیه و ویژگی آنها (طرح، نقش و ابعاد) با تکیه بر اسناد تاریخی آستان قدس اشاره کرد. این پژوهش از نوع تحقیقات تاریخی توصیفی است که به شیوه کتابخانه ای، اسنادی اجرا شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که از دوره صفویه تا اواخر دوره قاجاریه نمد و قالی از مهمترین تولیدات این ناحیه بوده است. همچنین در دوره صفویه قاین یکی از مناطق مهم قالی بافی در ایران بوده است، که تولید قالی های در ابعاد بسیار بزرگ به سبک شهری در آن رواج داشته است.