تبیین جامعه‌شناختی علل تحول یا ثبات در نظام طراحی قالی معاصر ایران

هدف این مقاله تبیین جامعه شناختی نظام طراحی قالی معاصر ایران به منظور شناخت دلایل تداوم و تغییر در مکاتب طراحی قالی است. به این منظور، نخست با انتخاب و مقایسه 20 نمونه از قالی های بافته شده در 10 سال اخیر در دو شهر اصفهان و تبریز با همان تعداد از قالی های 40 تا 60 سال قبل این دو شهر، تغییرات احتمالی به وجود آمده در طرح، نقش و رنگ این قالی ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دادند انحراف از مبانی طراحی سنتی در قالی های معاصر تبریز مشهود و از سرعت بیشتری برخوردار است. در مقابل، تغییر این مبانی در قالی های اصفهان در چهارچوب اصول و قواعد طراحی سنتی بوده است و روند طبیعی خود را دنبال می کند. در ادامه، با استفاده از نظریه ساخت یابی آنتونی گیدنز، دلایل تداوم و تغییر در مولفه های هویتی قالی های این دو شهر بررسی شد. یافته های پژوهشی نشان دادند، هر گونه تغییر در قواعد و منابع انجام کنش در هر یک از مکاتب طراحی قالی ایران، تغییر در کلیت آن نظام را در پی خواهد داشت. از این رو، ثبات قواعد و منابع کنش در اصفهان باعث تداوم مکتب طراحی کلاسیک ایران در این شهر و سیالیت قواعد و منابع در تبریز باعث تغییرات متوالی در مکتب طراحی قالی این شهر شده است. این پژوهش از نظر راهبرد از نوع کیفی و به لحاظ هدف کاربردی است که به شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و داده های حاصل از مطالعات میدانی نگارندگان به انجام رسیده است.

A sociological explanation of the evolution or the stability in Iran's contemporary carpet designing system

The purpose of this article is sociological explanation of Iran's contemporary carpet designing system to recognizing of the evolution or the stability in its carpet designing schools. For this aim, first we selected and compared 20 sample carpets among the woven carpets of Tabriz and Esfahan in the past 10 years with the same number of Tabriz and Esfahan carpets that are woven at 40 to 60 years ago. With these compare probabilistic caused changes in design, pattern and color of this carpets had shown. The results show that deflection from traditional designing bases in Tabriz contemporary carpets is visible and fast. Versus changing of these bases in Esfahan carpets is according to rules and course frame of Iranian traditional design and is continuing its natural proses. This article is theoretically related to the field of sociology and emphasizes on Anthony Giddens's structuration theory. In Accordance with structuration theory, had studied reasons of the evolution or the stability in identical component of Esfahan and Tabriz carpets. The findings of the study indicate that, any change in the rules and resources of proceeding at each of the schools of Iranian carpet design, will caused changes in its entirety system. Therefore stability of the rules and resources of action in Esfahan causes the persistence of Iranian classical design school in this city, inverse the fluidity of the rules and resources in Tabriz causes consecutive changes in School of Tabriz carpet designing. A descriptive analytic approach and field studylibrary based data collection were the research methods used in the present study