تدوین و ارزیابی اثربخشی برنامه ی آموزش خلاّق بر نشاط معنوی، تفکر خلاّق و مهارت حل مساله دانشجویان

پژوهش حاضر، با هدف تدوین و ارزیابی اثربخشی برنامه ی آموزش خلّاق بر نشاط معنوی، تفکر خلّاق و مهارت حل مساله دانشجویان انجام گرفت.روش پژوهش، آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود.جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان شهر مشهد بود که در نیمسال اول سال تحصیلی 1400 1399 ، مشغول به تحصیل بودند. نمونه مورد مطالعه، متشکل از 72 نفر از دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی بود که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای از میان دانشگاه های مشهد انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند.گروه آزمایش دریافت کننده آموزش خلّاق با استفاده از تکنیک های آموزش خلّاق تریز( triz)، اسکمپر( scaamper ) و بارش فکری در 10 جلسه 90 دقیقهای بودند. با اجرای آزمون های سنجش خلّاقیت (عابدی، 1374 )، نشاط معنوی (افروز، 1395 ) و مهارت حل مساله (باسادر، 1999)، اطلاعات لازم از دو گروه کنترل و آزمایش در مولفه های تفکر خلّاق (سیالی، بسط، انعطاف پذیری، و ابتکار)، نشاط معنوی (احساس و رفتار، و باور) و مهارت حل مساله جمع آوری شد. سپس نتایج داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس و تحلیل کوواریانس چند متغیره (نسخه 22 نرم افزار spss ) تجزیه وتحلیل گردید. نتایج نشان داد برنامه ی آموزش خلّاق بر نشاط معنوی، مهارت های تفکر خلّاق و مهارت حل مساله دانشجویان، تاثیر مثبت داشت. همچنین یافته های پژوهش نشان داد، مهارت سیالی در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل نبود. همچنین در بیندانشجویان دختر و پسر از نظر تاثیر برنامه ی آموزش خلّاق تفاوتی وجود نداشت. بنابراین می توان نتیجه گرفت آموزش خلّاق از طریق تکنیک های تریز، اسکمپر و بارش مغزی موجب ارتقا خلّاقیت و فعال شدن عناصر فرا شناختی و مهارت های حل مساله و نیز نشاط معنوی دانشجویان می شود ومی تواند به عنوان ابزارهایی قدرتمند برای تقویت و ارتقاء خلّاقیت دانشجویان در دانشگاه ها، توسط اساتید نوجو مورد استفاده قرار گیرد.

compilation and evaluation of the effectiveness of the creative education program on spiritual vitality, creative thinking and problem solving skills of students

the current research was conducted with the aim of developing and evaluating the effectiveness of the creative education program on student's spiritual vitality, creative thinking and problem solving skills. the research method was a pre test post test experiment with a control group. the statistical population of the research was all the students of mashhad who were studying in the first semester of 2021 2022. the study sample consisted of 72 undergraduate male and female students who were selected by multi stage random sampling from mashhad universities and randomly divided into two experimental groups and were controlled. the experimental group received creative training using creative training techniques triz, scamper and brainstorming in 10 sessions of 90 minutes. by carrying out tests to measure creativity (abedi, 1996), spiritual vitality (afroz, 2018) and problem solving skills (basader, 1999), the necessary information from the two groups of control and experiment in the components of creative thinking (fluidity, expansion, flexibility, and initiative), spiritual vitality (feeling, behavior, and belief) and problem solving skills were collected. then the data results were analyzed using covariance analysis and multivariate covariance analysis (spss software version 22). the results showed that the creative education program had a positive effect on students' spiritual vitality, creative thinking skills, and problem solving skills. also, the findings of the research showed that the fluency in the experimental group was not higher than the control group. also, the results showed that there was no difference between male and female students in terms of the effectiveness of the creative education program. therefore, it can be concluded that creative education through treez, scamper and brainstorming techniques promotes creativity and activates metacognitive elements and problem solving skills. and also the spiritual vitality of the students and can be used as powerful tools to strengthen and improve the creativity of students in universities by new professors.