نقش خوش‌بینی‎تحصیلی، باورهای فراشناختی، تنظیم شناختی هیجان در پیش‎بینی خودناتوان‎سازی تحصیلی

زمینه و هدف: دانشجویان در مواقع شکست یا ترس از شکست در موقعیت های تحصیلی مجموعه ای از راهبرد ها را به کار می گیرند تا به آن ها به عنوان قربانیان شرایط و نه قربانیان ناتوانی نگریسته شود و به همین دلیل دچار خودناتوان سازی تحصیلی می شوند. مطالعات بسیاری به بررسی عوامل موثر در خودناتوان سازی تحصیلی پرداخته و عوامل بسیاری را شناسایی کرده اند. هدف از این پژوهش بررسی نقش خوش‌بینی‎تحصیلی، باورهای فراشناختی، تنظیم شناختی هیجان در پیش‎بینی خودناتوان‎سازی تحصیلی دانشجویان دانشگاه لرستان در سال تحصیلی 94 1393 بود. روش: جامعه این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه لرستان تشکیل می دادند. اعضای نمونه 350 نفر(200 نفر زن و 150 نفر مرد) از دانشجویان مقطع کارشناسی بودند که به با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند(حجم نمونه با توجه به جدول مورگان برآورد شد). برای گردآوری داده‎ها از پرسشنامه‌های تنظیم شناختی هیجانی گارنفسکی و همکاران(2001)، خودناتوان‎سازی تحصیلی میگلی(2000)، خوش‎بینی تحصیلی شیرر و کارور(1985)،باورهای فراشناختی ولز وکاترایت – هاتن(2004) استفاده شد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود و داده‎ها با استفاده از ضریب همبستگی ساده و رگرسیون چندگانه همزمان تجزیه و تحلیل شد. یافته‎ها:یافته‎ها نشان داد که خوش بینی تحصیلی، پذیرش، توجه مثبت مجدد، تمرکز بر تفکر، باورهای مثبت، خودآگاهی شناختی با خودناتوان سازی تحصیلی با رابطه منفی و معنی داری و خرده مقیاس های مقصر دانستن خود، توجه مجدد به برنامه‎ریزی، مصیبت بار تلقی کردن، تضاد شناختی، کنترل ناپذیری و خطر افکار و نیاز به کنترل افکار  با خودناتوان‌سازی رابطه مثبت و معنی داری دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد خوش بینی تحصیلی، باورهای فراشناختی مثبت و راهبردهای سازگار تنظیم شناختی هیجان به صورت منفی و باورهای فراشناختی منفی و راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان به صورت مثبت، خودناتوان سازی تحصیلی را پیش بینی می‌کنند. علاوه بر این، متغیرهای پیش‎بین به طور کلی 1/50 درصد از واریانس خودناتوان‌سازی تحصیلی را تبیین می‌کنند. بحث و نتیجه گیری:به طور کلی نتایج حاکی از اهمیت نقش متغیرهای خوش بینی‎تحصیلی، باورهای فراشناختی، تنظیم شناختی هیجان در پیش‎بینی خودناتوان‎سازی تحصیلی بود.بنابراین چنان چه با استفاده از روش‎های آموزشی بتوان میزان خوش‎بینی تحصیلی، تنظیم شناختی هیجان و استفاده از باورهای فراشناختی مثبت را افزایش داد می‎توان سطح خودناتوان سازی تحصیلی را به میزان قابل ملاحظه‎ای پایین آورد.